موزه قاجار تبریز ، در عمارت قاجاری تحت عنوان خانه امیر نظام گروسی واقع شده است . این خانه ارزشمند از لحاظ تاریخی در محله ششگلان که یکی از محلات قدیمی شهر تبریز است، قرار دارد. دلیل انتخاب این بنا به عنوان موزه قاجار، اهمیت دارالسلطنه تبریز در دوره قاجاریه بوده است. این شهر محل زندگی ولیعهد و مقر فرماندهی در جنگ‌های ایران و روس بوده است.
امیر نظام گروسی
حسن‌علی گروسی مقلب به امیر نظام گروسی، از کردهای شهر بیجار و یکی از سیاستمداران و نویسندگان دوره قاجار است. وی مدتی وزیر فوائد عامه ناصرالدین شاه بود. بعدها به‌سمت‌های وزیر مختار در انگلیس و سفیر ایران در فرانسه و عثمانی منتسب شد. او اولین کسی بود که ماشین آلات ضرب سکه، تمبر و چاپ آن را به ایران آورد. وی در تاسیس مدرسه مظفریه و رشدیه نیز مشارکت کرده بود. امیر نظام زمانی که پیشکار آذربایجان بود، این عمارت را در تبریز، شهر ولیعهد نشین قاجار، بنا کرد که هنوز هم شکوه و عظمت آن پا بر جا است. بعد از امیر نظام، والیان آذربایجان در این مکان سکونت داشتند.
معماری بنا
بنای عمارت دارای مساحت ۳۰۰۰ مترمربع می باشد و ساختمان آن در دو طبقه ساخته شده که زیر بنای آن ۱۵۰۰ مترمربع است. ایوان آن ۱۶ ستون دارد که سرستون‌های آن بسیار زیبا هستند. عمارت دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد و حوض‌ها و باغچه‌هایی که دور آن را فرا گرفته‌اند، زیبایی دو چندانی به این معماری قجری می‌بخشد. در فصل بهار و تابستان زمانی که درختان و گل‌ها شکوفه می‌دهند و حوض‌ها پر از آب است، گویی به بهشتی زمینی پا گذاشته‌اید.
در طبقه اول این بنا، ح‍وض‍خ‍‍ان‍ه وس‍ی‍‍ع‍‍ی قرار دارد که با د‌الان های طرف‍ی‍ن به حیاط و ات‍‍اق های م‍ج‍‍اور ارت‍ب‍‍اط دارد. در ضلع ش‍رق‍‍ی آن نیز چ‍‍ه‍‍ار ات‍‍اق و در ضلع غ‍رب‍‍ی ه‍ف‍ت ات‍‍اق وج‍ود دارد، ح‍وض‍خ‍‍ان‍ه با ستون های سنگی و ط‍اق های آج‍ر‌ی بسیار زیبا آر‌اس‍ت‍ه شده است .
در طبقه ب‍‍الا‌ی عمارت ی‍‍ا خانه ام‍ی‍رن‍ظ‍ام دو باب پ‍ذی‍ر‌ای‍‍ی ن‍س‍ب‍ت‍‍ا بزرگ که در دور‌ان گذشته به آن ها طن‍ب‍‍ی ات‍لاق می شد وج‍ود دارد که از ه‍ر دو طرف به ایوان س‍رت‍‍اس‍ر‌ی روب‍ه ح‍ی‍‍ات م‍ن‍ت‍‍ه‍‍ی می ش‍ود. نمای ساختمان با ایوان و گ‍چ‍ک‍‍ار‌ی بدیع زیبایی خ‍‍اص‍‍ی به آن ب‍خ‍ش‍ی‍ده است.
در طرف‍ی‍ن د‌الان ها در ضلع ش‍رق‍‍ی چ‍‍ه‍‍ارس‍‍ال‍ن و در ضلع غ‍رب‍‍ی س‍ه ات‍‍اق وج‍ود دارد . وقتی وارد زیر زمین می‌شویم، در آنجا حوض بزرگی قرار دارد و ستون‌های آن و آجرکاری‌های سقف بر شکوه و اصالت آن می‌افزاید.
تزیینات بنا
پنجره‌های مشبک و شیشه‌های رنگی عمارت، پنجره‌ای رو به روزهای گذشته پررونق و باشکوه آن است.گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های داخلی عمارت جلوه‌گر هنر ایرانی است. گچ‌بری‌های نمای بیرونی نیز بسیار چشم‌گیر است.
موزه قاجار تالارهای متعددی دارد که هرکدام قسمتی از تاریخ قاجار را منعکس می‌کنند.
تالارهای طبقه اول
طبقه اول شامل ۷ تالار به نام‌های تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و تالار خاتم است.
تالارهای طبقه زیرزمین
در زیر زمین عمارت نیز ۶ تالار با نام‌های تالار سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس است.
امکانات موزه قاجار
موزه قاجار تنها به موزه ختم نمی‌شود و امکانات رفاهی بیشتری برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته است. از جمله این امکانات می‌توان به سرویس بهداشتی، فروشگاه صنایع دستی، نمازخانه کوچک، بوفه و راهنما اشاره کرد.
نحوه دسترسی
موزه قاجار در محله قدیمی ششگلان است که این خیابان خانه های تاریخی زیادی دارد . برای دسترسی به این موزه می‌توانید از خیابان چایکنار و پل قاری به خیابان ثقه الاسلام در سمت راست بپیچید. موزه قاجار در سمت راست خیابان ثقه الاسلام، در خیابان فرعی شهریار و در کنار بیمارستان کودکان قرار گرفته است. اگر قصد دارید از خطوط اتوبوس‌رانی استفاده کنید، می‌توانید در ایستگاه سید حمزه پیاده شوید. همچنین نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه قاجار، ایستگاه میدان ساعت است.
نظر کاربران :
موزه جالب و زیبا با محوطه عالی، دسترسی خوبی نسبت به بقیه آثار تاریخی تبریز دارد، ابزار قدیمی و اسناد قدیمی خوبی دارد. دستور و فرمان های شاهان قاجار را می توان در آنجا دید. در همه رسته ها آثار دوره قاجار موجود می باشد
واقعا موزه بسيار بسيار ديدني است و حتي چندين بار ارزش ديدن داره واقعا اشيا نفيسي داره از شيشه هاي دست ساز و كاشي هايي زيبا