منطقه حفاظت شده چاه کومه

این منطقه در شهرستانهای زرند و کوهبنان واقع و این اداره کل از سالها قبل پیگیر ارتقاء سطح منطقه بوده و خوشبختانه در آبان ماه سال ۱۳۸۸ نقشه منطقه به همراه منابع آبی منطقه توسط واحد محیط طبیعی و GIS اداره کل تهیه شده است.

موقعیت جغرافیایی(عوارض و منابع فیزیکی، آدرس موقعیت جغرافیایی نسبت به شهر – روستا) :
این منطقه در موقعیت جغرافیایی N3107 E5611 ، در شمال غرب شهر زرند و جنوب غربی شهر کوهبنان واقع گردیده که از شمال به روستای فتح آباد، از غرب به دشت اسوند، از جنوب به روستای شبجره و از شرق به جاده خاکی شبجره – فتح آباد منتهی می شود.
حدود اربعه و مرزهای منطقه عبارتند از :
۱- شمالا”: از مزرعه مهدی آباد در امتداد جاده خاکی تا آغل عباس لخری .
۲- شرقا”: از آغل عباس لخری در امتداد جاده خاکی تا روستای شبجره .
۳- جنوبا”: از شبجره در امتداد جاده خاکی تا قاسم آباد .
۴- غربا”: از قاسم آباد در امتداد جاده خاکی به سمت عباس آباد، حیدرآباد تا مهدی آباد .

وسعت منطقه : هفتاد و سه هزار (۷۳۰۰۰) می باشد.

ارتفاع از سطح دریا : پست ترین نقطه منطقه، دشت اسوند با ارتفاع ۱۴۵۰ متر از سطح دریا و بلندترین نقطه، ارتفاعات کوه ساردوئیه با ارتفاع ۲۰۸۰ متر از سطح دریا می باشد .

نوع اقلیم : آب و هوایی منطقه گرم و نیمه خشک می باشد.

تشریح وضعیت طبیعی( شرح اجمالی سیمای منطقه) : این منطقه دارای رشته کوههای ساردوئیه، هزار دین، گیوران، گلواشتر و آسیا میباشد که مکان و زیستگاه امنی برای حیات وحش منطقه محسوب می شوند. هم چنین مناطق دشتی، مثل دشت اسوند و مگس آب زیستگاه آهو در منطقه می باشد.

منابع بیولوژیکی( پوشش گیاهی – حیات وحش) :
الف) تیپ گیاهی : پوشش گیاهی منطقه از نوع بوته ای (گیاهان یکساله) ، درختچه و درختی میباشد.
گیاهان یکساله و داروئی نظیر : آلاله، آویشن، درمنه و …. می باشد.
گیاهان درختچه ای و درختی نظیر : افدرا (هوم)، کهکم، پسته وحشی (بنه)، ِتربیت، تنگس، قیچ، بادام وحشی، ارس و…. می باشد.

ب) درصد پوشش گیاهی : بطور متوسط پوشش جنگلی و گیاهی منطقه بین ۱۵ تا ۳۵ درصد تخمین زده می شود.

ج) حیات وحش منطقه : ارتفاعات منطقه زیستگاه مناسبی برای حیات وحشی نظیر:کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، گرگ، شغال، روباه، تشی، خرگوش و … می باشد.
مناطق دشتی نظیر دشت آسوند، مگس آب و … زیستگاه مناسب آهو می باشد.
از پرندگان منطقه می توان : کبک، تیهو، انواع کوکر، کبوتر وحشی، عقاب صحرائی، سارگپه، شاهین، دلیجه و … را نام برد.

تعداد و نوع منابع آبی( بر اساس جدول شماره۳) : منابع آبی در جدول شماره ۳ ذکر شده اند .

وجود آثار و پدیده های طبیعی( آبشار- غار و …)
الف) چشم اندازهای منحصر به فرد : از چشم اندازهای منحصر به فرد منطقه می توان ارتفاعات گیوران، گلواشتر، هزاردین و دشتهای آسوند و مگس آب را نام برد.

وضعیت جوامع محلی
الف) جمعیت مناطق مسکونی داخل : این منطقه تقریبا” یکی از مناطق ییلاقی محسوب می شود بطوریکه در فصل تابستان حدود ۴۰ خانوار در داخل آبادیها و مزارع به منظور شغل کشاورزی و دامپروری مشغول می باشند و در فصل سرما به شهرهای کوهبنان و زرند یا روستاهای مجاور کوچ می نمایند. ضمنا” لیست مزارع، آبادیها و دیگر مستثنیات داخل منطقه به پیوست می باشد.

ب) روش عمده امرار معاش جوامع : شغل و امرار معاش اکثر جوامع محلی داخل و خارج منطقه، اکثرا” کشاورزی و دامپروری می باشد.

ج) میزان درآمد سالیانه افراد محلی : میزان درآمد در حد متوسط و گذران زندگی می باشد.

د) وضعیت وابستگی جوامع محلی به منابع موجود در منطقه : وابستگی عمده جوامع محلی به منظور کشاورزی، دامپروی و به دلیل خوش آب و هوا بودن منطقه، عده ای نیز جهت گردش، تفریح و گذران اوقات فراغت در منطقه حضور می یابند.

ه) وضعیت آگاهی جوامع محلی از مسایل زیست محیطی : خوشبختانه در این چند ساله با چاپ و انتشار یکسری بروشور و برگزاری جلسات محلی به منظور بالا بردن سطح آگاهی مردم منطقه و تنویر افکار عمومی اقدامات خوبی انجام شده است.

عوامل آسیب پذیری منطقه

یکی از عوامل مهم تهدیدکننده منطقه، خشکسالیهای چند ساله اخیر بوده و از عوامل دیگر می توان حضور سلاحهای غیرمجاز و حضور تعدادی از شکارچیان سودجو در منطقه می باشد که در صورت ارتقاء سطح با گشت و کنترل مستمر می توان منطقه را به نحواحسن حفاظت و کنترل نمود.

کمبودها و نیازها
الف) تعداد آبشخور مورد نیاز ( با تعیین محل بر روی نقشه) : در چند ساله اخیر به علت خشکسالی ، به منظور تامین آب مورد نیاز وحوش، تعدادی آب انبار، آبشخور و تلمبه بادی در منطقه نصب و بطور مرتب آبرسانی انجام می شود. مع الوصف در صورت استمرار خشکسالی نیاز به تعداد ۸ باب آبشخور دیگر در منطقه می باشد که اقدامات لازم بایستی انجام پذیرد.

ب) تعداد پاسگاههای مورد نیاز ( با تعیین محل بر روی نقشه) : این منطقه نیاز به ۲ باب پاسگاه حفاظتی در مناطق گیوران و فتح آباد گلوگاه می باشد.

ج) تعداد وسایل نقلیه مورد نیاز : با توجه به کوهستانی و دشتی بودن منطقه نیاز به یکدستگاه خودرو کمک دار و دو دستگاه موتورسیکلت تریل در منطقه می باشد.

د) تعداد نیروی اجرایی مورد نیاز : با توجه به گشت های شبانه در منطقه ، حداقل نیاز به ۴ نفر نیروی محیط بان و یک نفر کارشناس می باشد.

ه) سایر نیازها : نصب دو دستگاه دکل و بی سیم مادر جهت ارتباط بهتر بین ادارات شهرستانهای زرند و کوهبنان با پاسگاههای حفاظتی از نیازهای مهم ارتباطی در منطقه می باشد.

سایر قابلیت های منطقه

با توجه به اینکه منطقه فوق یکی از بهترین زیستگاههای کل و بز، قوچ و میش و آهو در شهرستانهای زرند و کوهبنان می باشد، در صورت گشت و کنترل مستمر با تعداد نیروی محیط بان کافی، امکان حفاظت و کنترل بهتر این ذخائر زنتیکی میسر می شود.

منبع : کویرها و بیابانهای ایران