مقبره دو کمال تبریز آرامگاه کمالالدین بهزاد و کمالالدین مسعود خجندی میباشد که در محله بیلانکوه شهر تبریز قرار دارد. باغ دو كمال ، مدفن جمعی از ادبا ، عرفا و اهل هنر این سرزمین است كه از آن میان میتوان به بزرگانی چون شیخ كمال الدین مسعود خجندی (عارف و شاعر پارسی گوی قرن هشتم هجری) ، كمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ عصر صفوی) اشاره کرد.باغ كمال تبریز در سال ۷۷ تحت شماره ۲۰۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
کمال الدین بهزاد
کمالالدین بهزاد نقاش و نگارگر (مینیاتوریست) چیرهدست ایرانی قرن دهم هجری قمری و نگارگر مکتب هرات است. وی در دربار سلطان حسین بایقرا و نزد امیر علیشیر نوایی در هرات تقرب یافت. بعد از استیلای شاه اسماعیل اول صفوی بر ازبکان، همراه وی به تبریز آمد . در دوره شاه تهماسب صفوی نیز در تبریز با احترام زیست و در آنجا درگذشت. وی در سال ۹۴۲ هجری قمری در همین شهر درگذشت و او را در باغ کمال، کنار آرامگاه کمالالدین خجندی به خاک سپردند.
کمال الدین مسعود خجندی
کمالالدین مسعود خجندی از شعرای معروف قرن هشتم و نهم هجری قمری است که بعد از تشرف به حج، در تبریز سکنی گزید و تحت حمایت سلطان جلایر قرار گرفت. از آنجا که سلطان حسین جلایری یکی از ارادتمندان کمالالدین خجندی محسوب میشد، در محله بیلانکوه باغچهای را به شیخ هدیه کرد و در آنجا خانقاهی برای وی بنا نمود و از این زمان باغ مذکور به «باغ کمال» مشهور شد. کمالالدین خجندی در سال ۷۹۳ هجری قمری درگذشت و او را در خانقاه باغ خود به خاک سپردند.
خجندی اشعار بسیاری راجع به تبریز سروده که یکی از زیباترین آنها این ابیات هستند:
تبریز مرا راحت جان خواهد بود پیوسته مرا ورد زبان خواهد بود
گر سر نکشم آب چرنداب و گجیل سرخاب ز چشم من روان خواهد بود
وی همچنین علاقه زیادی به باغ خود و محله بیلانکوه داشت که میتوان آن را در شعر زیر به وضوح دید:
زاهدا تو بهشت جوی كه كمال ولیانكوی خواهد و تبریز
سالانه حدود ۵۰ تا ۶۰ نفر از گردشگران تاجیکی برای زیارت هموطن خود از این باغ بازدید میکنند.
از دیگر هنرمندان دفن شده در این باغ میتوان به نظامالدین سلطان محمد نگارگر، از هنرمندان برجسته نگارگری تبریز در عهد صفوی اشاره کرد. وی خالق نگارههای برجسته متعددی از جمله معراج پیامبر (ص)، پیرزن و سلطان سنجر و دربار کیومرث است. سلطان محمد در پیشرفت مکتب هنری تبریز در دوره صفوی نقش بسزایی داشته است بهطوری که او را همپای کمالالدین بهزاد میدانند.
سلطان محمد مجلد، هنرمند جلدساز عصر صفویه از دیگر بزرگان مدفون در باغ کمال است. در دوره صفوی سلطان محمد نقش زیادی در اعطای هنر کتابسازی و کتابآرایی داشت. استاد سلطان محمد، هنرمندی بسیار متواضع بود و به خاطر همین تواضع، نام خود را روی آثارش ذکر نکرده و شاید همین موجب گمنامی وی شده است.
کاربری باغ و مقبره دو کمال
مقبره دو کمال به مرور زمان به گورستانی متروکه و گمنام تبدیل شد. در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی این باغ توسط اهالی این منطقه کشف و در دهه ۵۰ با همت انجمن آثار ملی کشور مرمت شده و لوح یادبودی در آن نصب شد.
در دهه ۱۳۹۰ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی با احداث مجموعهای بسیار زیبا با سبک سنتی، این مجموعه را به دانشگاه تبدیل کرده است که امروزه با نام دانشگاه دو کمال یا مرکز آموزش نگارگری شناخته میشود. این مجموعه با وسعت ۶۰۰۰ متر مربع شامل چندین کلاس، آتلیه، کتابخانه تخصصی، گالری نمایشگاهی، موزه تخصصی نگارگری، بخش اداری و پارکینگ است و در محوطه تندیسهای کمالالدین خجندی و کمالالدین بهزاد نصب شده است. بنای مقبره تقریبا وسط باغ قرار گرفته و در ورودی این بنا در قسمت شمالی باغ قرار دارد. مقبرهها در قسمت پایینی و زیرزمین ساختمان قرار دارند.
نحوه دسترسی
برای دسترسی میتوانید با استفاده از وسایل حملونقل عمومی یا خودروی شخصی خود را به خیابان هفت تیر برسانید. از آن نقطه راهی محله بیلانکوه شوید. این محله بین چهارراه آبرسان و چهارراه عباسی واقع شده است. در فاصله کمی از چهارراه عباسی به مقبره دو کمال خواهید رسید.
نظر کاربران :
مقبره دو کمال . الان دانشگاه هنر شده…