مسجد و مدرسه پیغمبریه

مسجد و مدرسه پیغمبریه در قسمت شمالی بقعه پیغمبریه و در حاشیه شرقی خیابان پیغمبریه قرار دارد. بنای این مجموعه کوچک در زمان شاه طهماسب صفوی شروع شد و سارو تقی؛ وزیر شاه عباس دوم در سال ۱۰۵۴ هجری قمری آن را به پایان رسانید.حیاط مدرسه از سطح خیابان پایین‌تر است و در سه ضلع آن ۱۱ حجره تعبیه شده که ۶ باب آن دارای ایوانچه است و با پلکانی از سمت غربی به خیابان راه می‌یابد. مَدرَس (محل درس) مستطیل شکل این مدرسه در ضلع جنوبی بنا و در جوار مسجد ساخته شده است.مسجد این مجموعه به شکل مربعی با ابعاد حدود ۷ متر می‌باشد که حکم گنبدخانه نیز دارد.کتیبه‌ای در این بنا وجود دارد که نشان می‌دهد شخصی به نام ملاوردی بیک در سال ۱۱۵۰ هجری قمری به تعمیر این مجموعه همت گماشته است.

مسجد، مدرسه پیغمبریه یکی از مساجدی است که به منظور آموزش و ترویج علوم دینی با توجه به کتیبه ورودی آن متعلق به دوره صفوی بوده و در کنار بقعه چهار انبیا نقش اجتماعی، مذهبی شهر را به عهده داشته و هم اکنون نیز یکی از بناهای مهم فرهنگی شهر به شمار می‌رود که توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال‌های مختلف مرمت شده است.
این مکان را آرامگاه چهارتن از پیامبران بنی اسرائیل به نام های :سهولی، سلام، القیا و سلوم می دانند و به ” چهار انبیاء ” نیز معروف میباشد که گفته می شود آنان پیامبرانی میباشند که مژده میلاد مسیح را از اورشلیم به سوی شرق آورده بودند و از اسناد مـوقــوفات صفویه برمی آید که این مکان در پایان قرن یازدهم هجری زیارتگاهی مورد احترام بوده و باغ هــایی را بر آن وقـف کـرده اند.[۲]در تنها سندی که از این مجموعه وجود دارد، تنها در کتیبه مدرسه پیغمبریه ، بازمانده از دوره صفویه با نام «مقام شریف » از آن یاد شده است.

بنای فعلی پیغمبریه از آثار میرزا مسعود شیخ الاسلام میباشد. حرم در چهار جهت دارای چهار شاه نشین است و طرح آن در داخل به صورت بیست ضلعی است. در چهار جانب حرم چهار قوس بلند برپا گردیده که به کمک فیلپوش ها، طاق حرم را نگاه داشته اند. از جایی که قوس ها آغاز شده، دور تا دور حرم کتیبه ای گچ بری شده از سوره جمعه با رنگ طلایی روی زمینه لاجوردی به خط نسخ توسط مرحوم شیخ علی سکاکی نوشته شده که از جمله آثار هنری بقعه به شمار می رود لازم به ذکر است، علاوه بر چهار پیامبر نامبرده، مقبره امامزاده صالح بن حسن مجتبی (ع) را نیز در همین مکان می باشد.