مسجد جامع تویسرکان

این بنا در حاشیه غربی راسته بازار در خیابان شهید باهنر واقع گردیده و از دو مسجد شمالی و جنوبی تشکیل شده است . قسمت شمالی، مسجدی از دوره صفویه، همزمان با مدرسه شیخ علی خان زنگنه و حمام خان بود که به مرور رو به خرابی گذاشت تا اینکه در دوره اخیر به کلی خراب شد و مسجد جدیدی به آن بنا نهادند . این مسجد سابقا به نام شبستان معروف بود و در حال حاضر مسجد اصلی به حساب می آید . به روایت معمرین محلی ، ساختمان قدیمی مسجد دارای ستون های سنگی بزرگ مدور و طاق ها و رواق هایی مناسب با تزیینات زیبای آجری و کاشیکاری و ازاره مرمری نفیس بوده است . مسجد دیگر که مسجد جامع شهر خوانده می شود، دارای شبستانی با طاق رفیع و دو مناره و گنبد بزرگی بوده که در دوره اخیر به علت نقص فنی ویران گردیده و به جای آن ، پوشش ساده مسطحی بر پا شده است . گذشته از گنبد، تعمیر و مرمت قسمت فوقانی گلدسته ها نیز شکل قدیمی آن را تغییر داده است . شبستان زیرین گنبد فوق الذکر با ارتفاع زیاد، مشخصا معماری دوره قاجاریه است و در طرفین آن، دو شبستان دیگر واقع است که از هر کدام مدخل بزرگی به صحن حیاط باز می شود . حیاط مسجد به طول و عرض ۱۸×۳۰متر در بین دو بخش شمالی و جنوبی قرار دارد . مسجد دارای دو ورودی شرقی و غربی است . ورودی غربی، با دیوارهای جانبی آجری و طاق زیبا و در چوبی قدیمی مزین شده است . مقابل این در، در جبهه غربی کوچه، بنای آجری بقعه مانند آرامگاه میرزا همایون – امام جمعه تویسرکان – و عده ای دیگر از بزرگان خاندان امامی واقع است . فضای کوچه حد فاصل آرامگاه و در ورودی مسجد، مسقف است . بر طبق کتیبه تاریخی مناره مسجد، این مسجد در سال ۱۲۷۱ه-.ق توسط میرزا همایون- جد خاندان امامی- ساخته شده است .