این بنا که بر فراز تپه‌ای در داخل شهر تربت حیدریه و در محله‌ای به نام حسنی قرار دارد در نزد عامه به بی‌بی حسنی مشهور است به اعتبار اینکه مردم وی را کنیز امام جعفر صادق (ع) می‌دانند به صورت زیارتگاه اهالی درآمده است. گرچه مدرک و دلیل معتبری مبنی بر اینکه بی بی حسنیه در ایران دفن شده است در دست نیست اما به علت اشتهار و ارادت مردم به اختصار معرفی می‌گردد:
«حسنیه کنیزی است که در زمان هارون الرشید اسلام آورد . او بسیار فاضل و عالم بود و در اخبار و آثار اسلامی بصیرتی داشت . ابوالفتح رازی در رساله‌ای که به زبان فارسی نوشته است اخبار مناظره‌های بی‌بی حسنیه را در باب مسئله امامت و در مجلس هارون الرشید گردآوری کرده است.
حسنیه در محضر خلیفه و خالدبن یحیی برمکی بر امام شافعی قاضی ابویوسف و ابراهیم بن سیار ملقب به نظام، به حجت فایق آمده و نظام او هشتاد مسئله پرسیده است.»
در کتاب حلیه المتقین نیز بخشی به نام «حسنیه» ضمیمه است که به اختصار فرازهایی از آن نقل می‌شود:
«مردی بازرگان ملازمت امام جعفربن محمد بودی بعد از شهادت آن حضرت به واسطه ظلم اموال او تمام از دست رفت و برای او هیچ نماند الا کنیزی که در ۵ سالگی او را خریده بود و به مکتب داده و مدت ده سال در حرم محترم امام صادق تردد نمودی و قریب ۲۰ سال به مطالعه دینی و معارف مشغول بودی و در حسن و ملاحت نیز نظیر نداشت و نام وی حسنیه بود.
پس از اینکه فشار زندگی بر بازرگان غالب می‌شود، تصمیم به فروش وی به هارون به صدهزار خلیفتی می‌گیرد و علت گرانی او چنین بود که اگر جمیع علمای زمان جمع شوند در علوم دینی و مسائل شرعیه او را منقطع نتوانند کرد. رئیس فقهای بغداد ابویوسف قاضی و شافعی و ابراهیم خالد و سایر علما در بغداد هشتاد هزار سئوال از وی کردند همه را پاسخ داد…»
سال وفات بی بی حسنیه و چگونگی آمدن وی به خراسان و دفن بی بی در تربت حیدریه نامعلوم است. این مزار دارای موقوفاتی می‌باشد و علاوه بر آن کمکهای مردمی در قالب نذورات و تلاشهای هیئت امنای آن در حال حاضر با مصالحی از قبیل آجر و تیرآهن و سیمان بازسازی شده و دارای گنبد و بارگاه و ضریحی زیبا می‌باشد.
علاوه بر آثار باستانی ذکر شده بقاع دیگری نیز در شهرستان تربت حیدریه وجود دارد از قبیل: امام زاده پیر که قبری به نام وی در داخل مسجدالرضا واقع در خیابان کاشانی وجود دارد و نزد عامه به ابولؤلؤ قاتل عمر خلیفه دوم مسلمانان مشهور است. پیر یاهو در روستای سعادت آباد رشتخوار، مزار ابوسعید فضل الله بن احمد بن محمد بن ابراهیم معروف به ابوسعید ابی‌الخیر در روستای مهنه محولات ، امام زاده غنچی در روستای غنچی، امام زاده سلطان سلیمان در روستای سلطان سلیمان بخش زاوه، امام زاده ابراهیم در روستای میر پسند بخش زاوه، قبر آصف برخیا در نزدیکی قلعه آقا حسن بخش زاوه.
اما چون در صحت و سقم بقاع مذکور اطلاع دقیقی در دست نیست و در نقاط دیگری از شهرستانهای ایران نیز بناهایی به همین نامها وجود دارد از شرح مفصل آن خودداری و صرفاً به ذکر آنها اکتفا شد.
مزار بی بی حسنیه هر هفته به صورت ثابت میزبان مردم مومن در مراسم های دعا و مناجات خوانی زیارت عاشورا، دعای توسل، کمیل و ندبه است که این مراسم ها با حضور گسترده مردم تربت حیدریه شکل می گیرد.
در ماه مبارک رمضان جلسه قرائت قرآن نیز هر روز در این مزار تشکیل و مراسم ختم ترتیل خوانی با حضور گسترده مردم برگزار شد.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.