جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

مدرسه فیضیه قم

تاریخ بروزرسانی :
۱۴ خرداد ۱۴۰۲

مدرسه‌ فیضیه‌ قم یکی‌ از مشهورترین‌ حوزه‌های‌ علوم‌ دینی‌ در جهان‌ است‌. این‌ مدرسه‌ از نیمه‌نخستین‌ قرن‌ سیزدهم‌ هجری‌ قمری‌ جایگزین‌ بنای‌ “مدرسه‌ آستانه‌” شد که‌ در عصر صفوی‌ تجدید بنا شده‌ بود. بنای‌ مدرسه‌ چهار ایوانی‌ است‌ و در دو طبقه‌ با ۴۰ حجره‌ تحتانی‌ (در دوره‌ قاجار) و ۴۰ حجره‌ فوقانی‌ در قرن‌چهاردهم‌ هجری‌ قمری‌ ساخته‌ شده‌اند. قدیمی‌ترین‌ بخش‌ مدرسه‌، ایوان‌ جنوبی‌ آن‌ است‌ که‌ با تاریخ‌ ۹۳۹ ه.ق‌ و با کاشی‌های‌ زیبای‌ معرق‌ عصرصفوی‌ مزین‌ شده‌ است‌. سر در صحن‌ عتیق‌ آستانه‌ مقدسه‌ حضرت‌ فاطمه‌ معصومه‌ (س‌) محسوب‌ می‌شود.

مدرسه فیضیه قم6 800x533 مدرسه فیضیه قم

مدرسه فیضیه قم در شمال صحن عتیق آستانه حضرت معصومه (س) قرار دارد. این مدرسه به‌دلیل هم‌جواری با مسجد «اعظم» و مدرسه «دارالشفا»، کانون مرکزی حوزه علمیه قم به شمار می‌رود. بخشی از مهم‌ترین درس‌های حوزه قم و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برقرار می‌شود. نام مدرسه فیضیه در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ۲۰۷۱۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

مدرسه فیضیه قم 800x533 مدرسه فیضیه قم

برای آشنایی بیشتر با شهر قم پیشنهاد می کنیم مطلب سیری در قم را مطالعه بفرمایید.

تاریخچه مدرسه فیضیه قم

بنا بر نظر منابع معتبر تاریخی، بنای اولیه مدرسه فیضیه قم با نام مدرسه «آستانه»، به قرن ششم هجری قمری تعلق دارد و تا اواخر قرن یازدهم به همین نام مشهور بوده است؛ گرچه سپس در دوره صفوی و سال‌های حکومت شاه تهماسب، این مدرسه تجدید بنا شد و در همین دوران به نام فیضیه شهرت یافت. در نیمه نخست قرن سیزدهم، بنای مدرسه فیضیه قم جایگزین مدرسه آستانه شد. بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره فتحعلی شاه است که سال بنیان‌گذاری آن به سال ۱۱۷۱ هجری قمری بازمی‌گردد؛ بااین‌همه، از بنیانگذار مدرسه فیضیه قم نامی در تاریخ عنوان نشده است.

مدرسه فیضیه قم2 800x533 مدرسه فیضیه قم

معماری بنا

مدرسه فیضیه قم از دو بخش اصلی صحن و ساختمان تشکیل شده است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:

صحن اصلی

صحن اصلی مدرسه فیضیه تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه (س) گسترش یافته است و سردر ورودی حرم نیز همان ایوان جنوبی مدرسه است. سردر ورودی این مدرسه که به صحن اصلی باز می‌‌شود، طاقی جناغی‌شکل دارد. صحن اصلی دارای حوضی به ابعاد ۱۲٫۵ × ۱۲٫۵ متر است.

ساختمان اصلی

بنای اصلی مدرسه فیضیه قم با ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در هر دو طبقه، ۴۰ حجره دیده می‌شود و سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌ها با کاشی‌های رنگی تزیین شده است. دوازده غرفه سپهرنشان نیز در این ساختمان به چشم می‌خورد.

مدرسه فیضیه قم1 800x533 مدرسه فیضیه قم

حادثه مدرسه فیضیه قم

به‌دنبال اعتراض امام خمینی (ره) به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی، ولایتی و لوایح شش‌گانه و همچنین انقلاب سفید و اعلام عزای عمومی در نوروز ۱۳۴۲، در روز دوم فروردین همان سال، هم‌زمان با روز شهادت امام جعفر صادق (ع)، ماموران حکومت با همراهی عده‌ای اوباش به مدرسه فیضیه قم حمله کردند. پس از مقاومت طلاب و روحانیان، به آنان شلیک شد و شماری از آنان به شهادت رسیدند یا جراحت یافتند. در این حمله، تعدادی از طلاب از بالای پشت بام مدرسه به پایین انداخته و کشته شدند. کشتار طلاب مدرسه فیضیه قم یکی از خون‌بارترین وقایع تاریخ انقلاب اسلامی ایران توصیف می‌شود.

در عصر عاشورای سال ۱۳۴۲، امام خمینی (ره) با حضور در مدرسه فیضیه قم، سخنرانی کوبنده‌ای داشت و در آن از رژیم پهلوی و نیز دولت‌مردان غربی که نفوذ زیادی بر محمدرضا پهلوی داشتند، انتقادی شدید کرد. حضور مردم در سخنرانی به‌اندازه‌‏ای بود که تمام صحن فیضیه و دارالشفا، صحن حرم حضرت معصومه (س)، میدان آستانه و اطراف آن مملو از جمعیت بود. در پی سخنرانی امام در صبح ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲، ماموران پهلوی به خانه ایشان حمله کردند و پس از دستگیری، وی را به تهران انتقال دادند. به‌دنبال این واقعه، قیام ۱۵ خرداد مردم قم شکل گرفت.

مدرسه فیضیه قم4 800x533 مدرسه فیضیه قم

مرمت و بازسازی مدرسه فیضیه قم

مدرسه فیضیه یک بار توسط «حاجی علی محمد» مرمت شد. بنا بر منابع تاریخی، حجره‌ها و صحن مدرسه در سال ۱۲۳۸ هجری قمری یک‌طبقه بود و تنها در دو طرف هر یک از سه ایوان شرقی، غربی و شمالی، چهار حجره در طبقه دوم وجود داشت.  سال‌های بعد، به‌دستور «آیت‌الله میرزا محمد فیض» در طبقه دوم قسمت‌های شمالی و شرقی مدرسه حجره‌سازی شد و در سال ۱۲۶۲ هجری قمری آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری، حجره‌های دیگر قسمت‌ها را کامل کرد.

پشت ایوان غربی، شاه‌نشینِ مجللی قرار داشت که محل استقرار و جلوس پادشاهان قاجار بود. سال ۱۳۱۱ هجری شمسی، نخستین کتاب‌خانه عمومی شهر توسط آیت‌الله حائری در این شاه‌نشین تاسیس شد.  سال ۱۳۲۹ هجری شمسی، آیت‌الله بروجردی در کمرگاه ایوان غربی، طبقه‌ای ایجاد کرد که به مخزن کتاب‌خانه اختصاص یافت و دو سالن بزرگ مطالعه به‌جای آشپزخانه شاهی ایجاد شد.

در واقعه حمله به مدرسه فیضیه قم، این مجموعه آسیب دید که با کمک بازاریان و زیرنظر آیت‌الله گلپایگانی بازسازی آن صورت گرفت. در دهه ۱۳۷۰ شمسی، زیر صحن حیاط مدرسه، زیرزمینی احداث کردند. کتابخانه مدرسه نیز به‌صورت کلی تجدید بنا شد و توسعه یافت.

مدرسه فیضیه قم3 800x533 مدرسه فیضیه قم

نحوه دسترسی

آدرس: استان قم، شهر قم، ضلع شمالی حرم حضرت معصومه (س)

مدرسه فیضیه قم5 800x533 مدرسه فیضیه قم

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 1 میانگین: 5]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *