مدرسه سپهداری اراک

مدرسه سپهداری یکی از بناهای تاریخی استان مرکزی است که در مرکز شهر اراک در داخل بازار تاریخی این شهر قرار دارد.

این مدرسه که در انتهایی‌ترین گذر (گذر ششم) بازار اراک واقع شده، در سال ۱۲۲۸ هجری قمری و همزمان با ساخت بازار تاریخی اراک به دستور یوسف خان گرجی؛ سپهدار اعظم و بانی شهر اراک و در ضمن پدر داماد فتحعلی شاه قاجار ساخته شد.

این مدرسه به عنوان اولین مرکز علوم دینی در اراک و نخستین بنای شهری، با اقتباس از سبک مدارس دوره صفویه (چهار ایوانی) ساخته شده است. این مجموعه، ۴ ایوان دارد که دو ایوان شمالی و جنوبی، بلندتر و عظیم‌تر می‌باشند. در پیرامون حیاط مدرسه ۲۵ حجره وجود دارد که هر حجره دارای یک ایوان کوچک در جلو و قسمت نشیمن در عق می‌باشد. سردر و لچکی حجره‌ها با کاشی‌های خشتی هفت رنگ تزئین شده است.

گنبد آجری و کلاه‌خودی این مدرسه که در واقع بزرگ‌ترین گنبد آجری در بافت قدیمی اراک به شمار می‌رود، از هر طرف دیده می‌شود. سطوح بیرونی گنبد ساده و پوشش آن از کاهگل است اما قسمتی از سطوح داخلی گنبد و دیوارهای فضای مربع شکل آن با کاشی‌های خشتی و معرق و با نقوش هندسی و کتیبه تزئین شده است.

از عناصر داخلی مدرسه می‌توان به یک صحن نسبتاً وسیع با یک حوض سنگی و آب‌انبار اشاره نمود.

آیت‌الله حاج آقا محسن عراقی در توسعه این مدرسه نقش مهمی داشته و در سال ۱۳۳۳ هجری قمری آیت‌الله حائری یزدی این مدرسه را به یکی از حوزه‌های علمیه بزرگ کشور تبدیل کرد. از جمله دانش‌آموختگان سرشناس این مدرسه می‌توان از نورالدین عراقی، آیت‌الله گلپایگانی، سیداحمد خوانساری، آیت‌الله اراکی، آیت‌الله خمینی، ذوالفنون و … نام برد.

مدرسه تاریخی سپهداری که تمامی حوزویان آن را مادر حوزه علمیه قم می‌دانند، در حال حاضر با نام «حوزه علمیه امام خمینی» شناخته می‌شود.