لزوم بازتعریف محرک های اقتصادی در حوزه صنایع دستی

صنایع دستی در گذر زمان بر مبنای تحولات اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی تغییرات و دگردیسی هایی را داشته اما، همواره به عنوان سرمایه گذاری فرهنگی و اقتصادی در زندگی مردم نقش آفرینی کرده است.
در مطالعه اجمالی بر وضعیت و شرایط صنایع دستی ایران، این سرمایه ارزشمند سهم و جایگاه قابل ملاحظه ای را در مقوله اقتصاد با تعریف شفاف ندارد و اگرچه در دولت های مختلف بر اشتغالزایی و تولید ثروت از این مرجع تاکید ویژه شده اما، هنوز سهم صادرات صنایع دستی و رسته های متنوع شغلی پایدار در این بخش در حد انتظار نیست.
تریبون های رسانه ای به کرات اعلام می کنند که سرمایه گذاری در عرصه صنایع دستی به دلیل اینکه به آورده اندکی نیاز دارد و سازگار با محیط زیست است به نوعی مزیت محسوب می شود اما، واقعیت آن است که در رصد آمار اشتغال و سهم گذاری اقتصادی حوزه های مختلف، صنایع دستی نتوانسته نقش آفرینی موثری در عرصه اقتصادی داشته باشد.
اقتصاد مقاومتی که از مولفه های اساسی آن توجه به اقتصاد درون گراست باید در حوزه مشاغل خانگی و خرد با ذکاوت و تیزبینی از ظرفیت صنایع دستی بهره بگیرد و این مهم نیازمند بازتعریف محرک های اقتصادی و نقشه راه اصولی در این بخش است.
یکی از موضوعات مهم در رونق اقتصادی و صادرات صنایع دستی پیش از ذائقه شناسی و تکیه بر کیفیت و اصالت صنایع دستی، ساز و کار اصولی در بازاریابی محصولات در عرصه داخلی و خارجی است.
به گفته کارشناسان این حوزه اغلب صادرات محصولات سنتی و دستی، امروز به صورت فرد محور و چمدانی صورت می گیرد و به دلیل ثبت نشدن فرایندهای این نوع تجارت، شاید نتوان آمار دقیقی از درآمدزایی و سهم صادراتی صنایع دستی از اقتصاد ایران و استان مرکزی را عنوان کرد.
رهیابی کارشناسانه ظرفیت های صادراتی به منظور حمایت و تقویت آن ها، اعطای مشوق های هدفمند صادراتی و توسعه دامنه صدور کارت بازرگانی برای تجارت صنایع دستی است که به اقتصاد این حوزه رسمیت می بخشد و سهم ناچیز کنونی را در سایه برنامه و بسترسازی ارتقا می دهد.
بر اساس آمارهای موجود بیش از ۱۷ هزار صنعتگر دستی به صورت غیررسمی در استان مرکزی فعالیت دارند و از این تعداد تنها هشت هزار و ۵۰۰ نفر شناسنامه دار هستند و حدود چهار هزار نفر زیر پوشش بیمه قرار گرفته اند که این مهم لزوم حمایت های اصولی از شاغلان صنایع دستی را گوشزد می کند، چرا که دیده شده هنرصنعت دستی به عنوان شغل پایدار، تقویت ثبات و دایره مزایای شغلی را می طلبد و یک بار برای همیشه باید ساز و کارهای این بخش ترمیم و احیا شود.
فرصت سازی در بازار از مسائل مهم در اقتصاد صنایع دستی و هنرمندان شاغل است و سیاست ایجاد بازارچه ها و تقویت نمایشگاه های منطقه ای، ملی و فرامرزی از موضوعاتی است که باید بیش از پیش به آن توجه شود.
اکنون ۱۲ بازارچه صنایع دستی در استان مرکزی فعال است و تا پایان امسال چهار بازارچه دیگر به بهره برداری می رسند که تکیه بر این بخش نشانگر آن است که دولت تدبیر و امید به درستی محرک بازارسازی را ارجحیت داده و امید است که ساز و کارهای بازار سازی در کشورهای دیگر نیز با مطالعات علمی روز به روز افزایش یابد.
اعطای دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال تسهیلات از طریق صندوق کارآفرینی امید در سال گذشته به ۶۲طرح و کارگاه صنایع دستی استان از دیگر محرک های ارزشمند اقتصادی در بهبود کسب و کار هنر صنعت دستی بوده که امسال نیز ادامه دارد و انتظار است که بانک ها و تصمیم سازان حوزه اقتصادی در سهم گذاری بخش های صنعت، کشاورزی و خدمات در اعطای تسهیلات مشاغل خانگی عنایت ویژه ای برای صنایع دستی داشته باشند.
معرفی ظرفیت های صنایع دستی و سنتی از دیگر محرک هایی است که برای بهبود اقتصاد و کسب و کار این هنرصنعت حیاتی است.
از ۲۹۵ رشته صنایع دستی کشور ۱۱۰ رسته در استان مرکزی حیات دارد و شناساندن قابلیت ها و ترغیب نسل جوان به گرایش تخصصی و هدفمند در این رشته ها برای کسب و کار نیازمند تعارف اصولی در قالب اقتصاد مقاومتی همراه با حمایت های حوزه تولید، فروش و صادرات باشد تا بتوان از این رهگذر صنایع دستی را به جایگاه واقعی اش در اقتصاد نزدیک کرد.
استان مرکزی در حوزه هنرهای چوبی اصیل، نگارگری، جاجیم بافی، سفالگری، سازهای سنتی، گیوه بافی، رودوزی های سنتی، دست بافته های داری، گلیم ساده و برجسته، قلمزنی بر فلز و ۱۰ها رشته دیگر برجسته است و برخی آثار هنرمندان این استان در مجامع جهانی شهرت و آوازه دارند که نمونه آن قلمزنی روی مس’اثر آبیگینه’ استاد باباخانی است که در یونسکو به نمایش عمومی گذاشته شده است.
۶۰ نفر از هنرمندان این استان تاکنون موفق شده اند که آثار خود را در رده های ملی و کشوری به ثبت برسانند که اعطای ۱۰ مهر اصالت، ۴۳ نشان مرغوبیت و هفت درجه هنری گویای این مطلب است و باید از این ظرفیت ها به شایستگی در تقویت دامنه اقتصادی صنایع دستی استان و کشور بهره جست.
برند سازی در عرصه صنایع دستی، تقویت صنعت بسته بندی، توجه ویژه به هنر صنعت های تلفیقی و نو که با اقبال و ذائقه مخاطبان همخوانی زیادی دارد از موضوعاتی است که باید بیش از پیش در اقتصاد صنایع دستی استان به آن توجه شود و می طلبد تصمیم سازان استانی با خلاقیت خاص تکالیف اسناد برنامه ششم توسعه، قوانین تجارت و اقتصاد مقاومتی را در حوزه صنایع دستی بومی سازی کنند و برای تحول در این عرصه طرحی نو دراندازند.
ادغام میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در قالب سازمانی واحد در سال های قبل با این امید رخ داد تا آشتی آگاهانه ای در پیوست حلقه های گردشگری هدفمند، بهبود و تغییر کاربری داشته های تاریخی و فرهنگی و برجسته سازی صنایع دستی، سوغات بومی و خرده فرهنگ های بومی رخ دهد و این مهم با رویکردی که دولت روحانی دارد قابل انجام است و امید می رود که در چهار سال آینده اقتصادی قابل قبول و رونقی پایدار در حوزه گردشگری و صنایع دستی حاکم شود.
بر اساس اظهارات مدیرکل دفتر صادرات معاونت صنایع دستی کشور در سال گذشته برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای جهانی در حوزه صنایع دستی رخ داد و این هنر صنعت شاهد رشد ۱۶ درصدی در فروش داخلی بوده است.
به گفته وی صادرات صنایع‌دستی، در هشت ماه سال ۹۵ رشدی ۸ درصدی را تجربه کرد و در راستای حضور در بازارهای بین‌المللی نخستین مرکز فروش صنایع‌دستی ایران در قلب اروپا و در هلند افتتاح شدو این در حالی است که واردات صنایع‌دستی خارجی به کشور پارسال با کاهشی ۵۲ درصدی روبه‌رو شد.
همچنین در ماه‌های پایانی منتهی به سال ۹۶ نیز بنا بر سیاست اتخاذی در معاونت صنایع‌دستی کشور، واردات این حوزه منوط به اخذ مجوز از این معاونت شد و در این راستا بر نوع، میزان و کشورهای صادرکننده صنایع‌دستی نظارت و از ورود کالاهایی که به صنایع داخلی آسیب بزند و تنظیم بازار را مختل کند، جلوگیری می‌شود.
این نگاه باید روز به روز تقویت شود و دامنه فراگیری آن در حمایت از هنر صنعت دستی ریشه دار و مستحکم شود.