روستای آویهنگ

روستای کوهستانی آویهنگ از توابع بخش کلاترزان شهرستان سنندج در استان کردستان، با مختصات جغرافیایی ۴۶ درجه و ۴۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی، در فاصلة ۱۵ کیلومتری شهر کلاترزان (شویشه) و ۵۸ کیلومتری شهر سنندج واقع شده است. ارتفاع روستای آویهنگ از سطح دریا ۱۶۷۰ متر است. آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و خشک است.
این روستا از شمال غربی به کوه بی‏قوره و کوه حیدرشاه، از شمال به کوه بردسور از شمال شرقی به گردنه کرد آباد و دره سیر و از جنوب غربی به دره قلیچه محدود می‏شود.
آثار باقی‏مانده از مسجد تاریخی آویهنگ، امام‏زاده شیخ صمدی، امام‏زاده پیربالا عمری و مرقد حاج حسن، نشان از قدمت طولانی روستای آویهنگ دارد.
مردم روستای آویهنگ به زبان کردی با گویش اورامی سخن می‏گویند، مسلمان و پیرو مذهب تسنن هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای آویهنگ ۲۰۴۳ نفر جمعیت داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۳۷۲۰ نفر افزایش یافته است.
نظام اقتصادی روستا، بر پایه فعالیت‏های زراعی، باغداری و دامداری، و همچنین جنگل‏داری، پرورش زنبور عسل، صنایع دستی و خدمات استوار است. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و مهم‏ترین محصولات زراعی آن شامل گندم، جو، نخود، ذرت، بنشن، گوجه فرنگی، پیاز و سیب‏زمینی است. انواع محصولات سردرختی مانند انار، گردو، انگور، سیب، گلابی، هلو، توت سفید، سنجد، انجیر، آلوچه، آلبالو، گیلاس و توت فرنگی نیز در روستا تولید می‏شود. لبنیات و عسل نیز از تولیدات دامی روستاست. زنان روستا در کنار فعالیت‏های زراعی به بافت انواع قالی، گلیم، جاجیم، سجاده و گیوه می‏پردازند.
روستای زیبا و کوهستانی آویهنگ با بافت مسکونی متراکم، در شیب که به صورت پلکانی استقرار یافته است. خانه‏های آن غالباً دو طبقه، ایوان‏دار و دارای دیوارهای ضخیم سنگی گل‏اندود هستند. سقف مسطح خانه‏ها با تیرهای چوبی و اندود کاهگل یا قیروگونی پوشیده شده‏اند. خانه‏ها و فضاهای درونی آن‏ها از نوع معیشت و فعالیت خانوار روستایی و همچنین از شرایط طبیعی ناحیه متأثر شده و شکل گرفته است. مصالح به کار رفته در خانه‏های روستاییان شامل خشت، گل، سنگ، گچ و چوب است. در ساخت خانه‏های جدید از مصالح تیرآهن، سیمان، آجر و مانند این‏ها استفاده شده است.
جاذبه‏های گردشگری
منظره کوهستان، جنگل‏های بلوط، باغ‏های سرسبز، حواشی رودخانه آویهنگ همراه با پوشش گیاهی پیرامون روستا و انواع گل‏ها و گیاهان رنگارنگ و دارویی مانند گل گاوزبان، پونه، شاتره، گون و درختان و درختچه‏های فراوان ون، انجیر کوهی، زالزالک، بلوط، ارژن، بید، چنار و صنوبر چشم‏اندازهای زیبا و شگفت‏انگیزی در روستای کوهستانی آویهنگ پدید آورده‏اند.
کوه سنگ سرخ در نزدیکی روستا، با ۲۴۱۰ متر ارتفاع از جمله جاذبه‏های طبیعی روستاست. روستای هواره برزه نیز با طبیعتی بکر و زیبا در همسایگی آویهنگ، جذابیت محیط روستا را افزون‏تر کرده است.
مسجد قدیمی آویهنگ از جمله جاذبه‏های تاریخی روستاست که با معماری زیبا، تزیینات داخلی و هنرمندانه عصر قاجاری، و نیز با سر ستون‏های چوبی حکاکی شده واجد ارزش‏های جهانگردی است. آیات قرآنی، تاریخ ساخت و نام خلفای راشدین بر سر ستون‏های چوبی حکاکی شده است. مرقد حاج حسن و امامزاده پیربالا عمر از دیگر فضاهای تاریخی و مذهبی روستا هستند.
مردم روستای آویهنگ همچون سایر مسلمانان، در مراسم مذهبی عید فطر، عید قربان، میلاد پیامبر (ص) به جشن و سرور می‏پردازند.
از جمله مراسم خاص این روستا، برگزاری مراسم خواستگاری، نامزدی، حنابندان، عقدکنان و عروسی همراه با رقص‏های محلی و هلهله و آوازهای کردی است. سیاه چمانه، چپی و هل پرکه، انواع موسیقی و رقص رایج در روستا را تشکیل می‏دهند.
مردم روستای آویهنگ در ایام فراغت، با بازی‏های محلی مانند هل هل، زوران، گرزان، هلک ملک، دیلی کافی و کوهنوردی سرگرم می‏شوند.
پوشاک مردم آویهنگ مانند دیگر مناطق کردنشین، از نوع لباس‏های کردی است. پوشش مردان شامل چوخه، پانتول، ملکی، شال، دستار، فرنجی و کله بال است. زنان نیز از جافی (نوعی پیراهن بلند)، کلنجه، شاه کلاه و کلکه استفاده می‏کنند. لباس زنان معمولاً با انواع زیورآلات زیبا آراسته می‏شود.
از انواع صنایع دستی روستا می‏توان به سجاده، جاجیم و گیوه و نیز به سبو اشاره کرد.
در این روستا، انواع غذاهای سنتی و محلی که معمولاً، مواد اولیه آن در روستا فراهم است، طبخ می‏شود. معروف‏ترین این غذاها عبارتند از: دوینه، شلمین، یکاوه، پرشنه، دوسه‏ره و زملینه.
دسترسی: روستای آویهنگ از طریق سنندج و کلاترزان قابل دسترسی است و جاده منتهی به این روستا از شهرهای مزبور آسفالت می‏باشد.
منبع :iranchto.ir