حیات جانوری جزیره قشم
در آب ها و خشکی های جهان سه سیستم حیاتی از نظر تنوع زیستی از بیشترین تنوع جانوری و گیاهی برخوردارند این سه اکوسیستم عبارتند از جزایر مرجانی و جنگلهای حرا و جنگلهای بارانی در جزیره قشم و آب های پیرامونی آن دو اکوسیستم های اول و دوم حضور دارند وسعت جنگل های حرا در قشم بیش از ۲۰۰ کیلومترمربع است وسعت جزایر مرجانی در آب های پیرامون قشم مشخص نشده اما بر اساس برآوردهای مقدماتی در اطراف قشم و تنگه هرمز تراکم مرجان ها و تنوع جانوری وابسته به آن بیش از هر جای دیگر در خلیج فارس است.
تنوع جانوری جنگلهای حرا در سراسر جهان و همچنین در ایران به راستی بینظیر است. تنوع بیمهرگان جنگلهای حرا فراتر از تصور است. در جزیره قشم مهرهداران این سیستم حیاتی را که نسبت به بیمهرگان از درصد ناچیزی برخوردار است کاملاً شناسایی نشدهاند.
شناسایی مرجانها، برآورد وسعت و پراکنش آنها و شناخت موجودات وابسته به مرجانها در تنگه هرمز و مجاور قشم به سالها کار مداوم دانشمندان کارشناسان متخصص زیستشناسی دریایی نیازمند است.
بیش از ۵۰ گونه از نرمتنان دو کفهای، گاستروپودها، سفالوپودها و خارپوستان، خرچنگ و مرجان در سواحل قشم وجود دارد.
اطلاعاتی که در سالهای اخیر در زمینه شناخت مهرهداران خشکیزی و بخشی از جانوران بزرگ دریایی آبهای پیرامون قشم و خشکیهای جزیره جمعآوری شده موارد زیر را نشان میدهد:
گونههای شناسایی شده پستانداران قشم عبارتند از ۴ گونه خفاش که یک نوع آن خفاش میوهخوار است، خفاش میوهخوار بزرگترین خفاش کشور بوده و بیشتر از قشم گزارش شده است.
۴ گونه جونده، یک نوع خارپشت، یک گونه خرگوش، یک گونه روباه و دو نوع نمسی و یک نوع جبیر یا غزال ایرانی نیز در قشم شناسایی شده است.
خزندگان شناسایی شده قشم نیز بسیار متنوع هستند. سه نوع مار و ۱۷ گونه مارمولک و یک نوع دوزیست در قشم شناخته شدهاند.
در میان مهرهداران قشم، پرندگان از بیشترین تنوع برخوردارند. فهرست پرندگان شناسایی شده قشم تا سال گذشته ۹۸ گونه بود اما با شناسایی ۷۵ گونه پرنده دیگر، این فهرست در حال حاضر به ۱۷۳ نوع رسیده است. برخی از این پرندگان از جمله پرندگان نادر کشورمان هستند که شاهین کبود و حواصیل سبز از آن جملهاند.
معدود آهوان باقیمانده قشم به دشتهای بسیار زیبای فراز کوهها پناه بردهاند و آخرین روزهای پرخطر زندگی خود را در آنجام میگذرانند. نسل آهو در جزیره قشم به شدت در خطر انقراض است. از این جانواران بسیار زیبا و باارزش که در صورت حضور در جزیره، زیبایی خیرهکنندهای به طبیعت آن میبخشد طی سالهای گذشته هیچگونه حفاظتی به عمل نیامده و با این ثروتهای باارزش جزیره برخورد مناسبی صورت نگرفته است.
ـ دوزیستان و خزندگان جزیره قشم: با توجه به موقعیت جغرافیای جزیره قشم در خلیج فارس و به دلیل تنوع نواحی اکولوژیک آن و همچنین به دلیل وجود زیستگاههای متنوع نظیر:
محیط تالابی جنگل حرا، پهنههای گلی، تپه ماهورهای متنوع، مناطق بیابانی، شنزارها، سواحل شنی، مناطق صخرهای، مزارع و باغهای کشاورزی و چمنزارهای فصلی ـ مطالعه مقدماتی اکولوژیک توزیع و پراکنش دوزیستان و خزندگان جزیره صورت پذیرفت.
این مطالعه طی سالهای ۸۲-۸۱ با همکاری پروفسور پاپنفوس (Prof. Papenfus) از دانشگاه برکلی آمریکا در سراسر جزیره انجام و نمونههای جمعآوری شده بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، مورفومتریک و مریسیتک شناسایی و کلیه نمونهها با فرمالین تثبیت(FIX) شده و در الکل در محل موزه قشم نگهداری میشوند.
نتایج مطالعه نشان داد که نمونههای جمعآوری شده متعلق به ۱۰ خانواده:
۱) Bufonidae 2) Agamidae 3) Lacertidae 4) Gekkonidae
۵) Scincidae 6) Varanidae 7) Colubridae 8) Viperidae
۹) Cheloniidae 10) Hydrophiidae
این ۱۰ خانواده شامل ۲۲ جنس و ۲۶ گونه هستند. یک گونه وزغ، ۱۶ گونه سوسمار، ۶ گونه مار (۴ گونه سمی و ۲ گونه غیررسمی) و ۳ گونه لاکپشت دریایی تاکنون در جزیره شناسایی شدهاند. نتایج مهم این پژوهش که از لحاظ پراکنش دوزیستان و خزندگان در ایران حائز اهمیت است بدین شرح است:
۱ ـ گزارش تمامی گونهها به جزء دو گونه سوسمار Pristurus rupestris و Acanthodactylus micripholis از جزیره برای اولین بار است.
۲ ـ گزارش گونه Ophiomorus از جزیره قشم به عنوان دومین گزارش این گونه از ایران است.
۳ ـ شناسایی گونه Lepidochelys olivacea از جزیره قشم برای اولین بار از خلیج فارس گزارش گردیده است.
فهرست گونههای شناسایی شده در قشم:
نام فارسی نام انگلیسی نام علمی
وزغ بلوچی Baluchestan coastal toad Bufo olivaceus
لاکپشت سبز Green turtle Chelonia mydas japonica
لاکپشت منقار عقابی Hawksbill turtle Eretmochelys imbricata bissa
لاکپشت زیتونی ریدلی Olive ridley turtle Lepidochelys olivacea
آگامای وزغی خاکستری Grey toad Agama Pherinocephalus Scutellatus
آگامای چابک Brilliant Agama Trapelus agilis
گکوی زگیلدار بلوچی Baluch rock Gecko Bunopus tuberculats
گکوی دم زبر Keeled rock Gecko Cyrtopodion Scubrum
گکوی شکم زرد Yellow-bellid house Gecko Hemidactylus Flaviviridis
گکوی ایرانی Persian Gecko Hemidactylus Persicus
گکوی ترکی Turkish warty Gecko Hemidactylus turcicus
گکوی سنگلاخ بلانفورد Pristurus rupestris
سوسمار پاشرابهی بلانفورد Acanthodactylus blanfordi
سوسمار پاشرابهی ایرانی Persian fringe
Acanthodactylus micropholis
دایناسورهای کوچک قشم:
پروفسور تئودور پاپنفوس، متخصص خزندگان و استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا، هر سال به مدت یک ماه برای مطالعه در مورد خزندگان ایران به کشور ما مسافرت میکند. او عضو ارشد مرکز مطالعات خزندگان جهان است و از چند دهه سابقه کار و پژوهش در این زمینه برخوردار است.
آقای تئودور پاپنفوس در آخرین مسافرت خود به ایران (سال ۱۳۸۲) دو روز میهمان سازمان منطقه آزاد قشم بود و طی آن از مناطقپارک ملی شهاب، باغ گیاهشناسی قشم و حاشیه جنگل حرا بازدید نمود. خزندگانی که توسط این متخصص برجسته در جزیره قشم شناسایی شد، عباتند از:
– Bunopus tuberculatus
– Hemidactylus turcicus
– Ophiomorus tridactylus
– Trapelsu agilis
– Acanthodactylus
– Pristurus rupetris
علاوه بر خزندگان جزیره قشم، در جزه هنگام نیز خزنده بزرگ و سنگین وزن Uromastyx aegyptius به تعداد فراوان مشاهده شد.
گونهOphiomorus از جنس خزندگانی است که در شنزارهای ایران به سر میبرد. این خزنده در اعماق شنهای روان زندگی، حرکت و تغذیه میکند. شبها که شنهای روی تپهها خنکتر میشوند به سطح شنزار میآید و البته به ندرت دیده میشود.
جمعیت این خزنده که به دلیل شکل بدن توانایی شنا کردن درون تپههای شن را دارد در قشم بسیار زیاد است. مشاهده این خزنده در جزیره باعث تعجب آقای پاپن فوس شد. این خزنده پیش از این در هیچ جزیرهای در جهان دیده نشده بود. حضور این خزنده در جزیره قشم دلیل روشنی است بر اینکه در دورههای گذشته زمینشناسی، قشم به سرزمین اصلی ایران متصل بوده است.
مشاهده انواع بسیار جالب خزنده با جمعیت قابل توجه در جزیره قشم موجب حیرت پرفسور پاپنفوس شد. به همین روی، علاقه وافری برای همکاریهای علمی با منطقه آزاد قشم ابراز داشتند و به همین دلیل در مورد نحوه همکاری و زمینههای مختلف کار توافق اولیه صورت گرفت.
نکته دیگر آنکه قرار است پروفسور آندرسون استاد دانشگاه برکلی و رئیس انجمن خزندهشناسی جهان به ایران بیاید. پروفسور آندرسون دو سال قبل کتاب جامع خزندگان ایران را با بیش از ۱۹۰ عکس رنگی در ۴۵۰ صفحه به چاپ رسانده است.
پرندگان قشم
بارزترین پدیده طبیعی قشم گوناگونی پرندگان آن است. از میلیونها سال پیش به این سو حدود چهارمیلیون پرنده مهاجر بهطور منظم در فصلهای مختلف سال، به خلیج فارس همانند یک زیستگاه ویژه، پناه میآورند.
غنیترین اکوسیستم در جزیره قشم که همه ویژگیهای یک زیستگاه بیولوژیکی کامل را دارد، در شمال غربی جزیره واقع شده است. این منطقه بخشی از مجمعالجزایر همیشه سرسبز جنگلهای مانگرو در تنگه خواران است که بر اساس کنوانسیون رامسر، در فهرست مناطق حفاظت شده بینالمللی به ثبت رسیده است. در این مکان، بیشترین تعداد پرندگان و متنوعترین گونهها دیده میشود.
بهطور کلی، در گشت و گذاری چند روزه در جزیره قشم به آسانی میتوان تا ۱۰۰ گونه از پرندگان آن را مشاهده کرد.
جنگل دریایی حرا در قشم شرایطی ویژه و بس مناسب برای آشیانهسازی و تغذیه میلیونها پرنده فراهم آورده است. گسترده این جنگل که روزانه دو بار هنگام مد دریا در آب فرو میرود، شامل تودههای انبوه از گونه درخت Avicennia marina است. این درخت یکی از ۶۵ گونه شناخته شده مانگرو است که توانسته خود را با آب شور دریا تطبیق دهد و به خوبی در آن رشد کند. سرشاخه درختان حرا اغلب توسط اهالی بومی، به منظور تغذیه دام، مورد استفاده قرار میگیرد.
در منطقه خلیج فارس افزون بر ۳۰۰ گونه پرنده شناسایی و به ثبت رسیده که در فصلهای مختلف سال میتوان حدود ۱۵۰ گونه از آنها را پیرامون جزیره قشم و در لابهلای درختان حرا مشاهده کرد. برخی از این گونهها در فصلهای پاییز و بهار، در مسیر مهاجرت خود از افریقای جنوبی و شرقی به سوی اوراسیا و سیبری، جزیره قشم را به عنوان توقفگاهی برای تجدید قوا برمیگزینند و بعضی گونهها نیز برای زمستان گذرانی به این جزیره مهاجرت میکنند.
پرندگان ساکن این جزیره را میتوان در سراسر سال در مناطق بین جزر و مدی، سواحل صخرهای مرجانی، صخرههای ساحلی، پهنههای گلی و در لابهلای درختان حرا مشاهده کرد. این آشیانههای اکولوژیکی سرشار از مواد غذایی هستند که هنوز دستنخورده باقی ماندهاند و همچنین زیستگاه مناسبی را برای آشیانهسازی پرندگانی به وجود آوردهاند که به تابستانهای گرم عادت دارند.
برخی از پرندگان جزیره قشم عبارتند از:
پلیکان پا خاکستری، باکلان، حواصیل خاکستری، اگرت کوچک، اگرت ساحلی، اگرت سفید، حواصیل شب، حواصیل هندی، کفچه نوک، فلامینگو، عقاب ماهیگیر، کرکس، جیرفتی، هوبره، سلیم خرچنگخوار، صدفخوار، دیدومک، تله نوک پهن، کاکایی سر سیاه، کاکایی پشت سیاه، پرستو دریایی دودی، پرستو دریایی کاکلی کوچک، پرستو دریایی معمولی، پرستو دریایی کاکلی، سبز قبای هندی، زنبور خانگی کوچک، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک کله زرد، میوهخور، بلبل خرما، سنگ چشم کله سرخ، سوسک چیفچاف، سوسک جنبان، سوک سرسیاه، طرقه بنفش، طرقه کوهی، چکچک بیابانی، شهدخور، زرد پر مزرعه، سهره خاکی.
برخلاف بسیاری از پرندگان شکاری که از منابع گوناگون تغذیه میکنند، عقاب ماهیگیر منحصراً صیاد ماهی است. این پرنده بر فراز دریاها و دریاچهها پرواز میکند و در آسمان دور میزند. پس از پیدا کردن طعمه، از ارتفاع پرواز خود میکاهد و در فاصله تقریباً سی متری آب دریا به پرواز و دور زدن ادامه میدهد. سپس با سرعت بسیار زیاد به سوی طعمه فرود میآید و درحالیکه نوک بالهای بلندش به عقب خم شده است شیرجهای برقآسا میزند و غذای خود را از درون آب صید میکند. ماهیها احتمالاً تا آخرین لحظههای حمله متوجه نزدیک شدن صیاد خود نمیشوند.
پاهای عقاب ماهیگیر بلند و آبی رنگ و رانهایش فاقد پرهای بلند و انبوه است. این پاها به پنجههای بسیار قوی ختم میشوند. در نوک انگشتان بلند و قدرتمند این عقاب چنگال سیاه، بلند و تیز قرار دارد. عقاب ماهیگیر با این پنجههای کاملاً مناسب است که ماهی صید میکند.
در هنگام شیرجه زدن، ابتدا پنجهها و پاهای عقاب وارد آب میشوند و مقداری آب به اطراف پخش میشوند. گاهی همه بدن عقاب نیز به زیر آب میرود. در صورت موفق شدن به صید، عقاب ماهیگیر در حالیکه ماهی را با هر دو پنجه در امتداد بدن نگه داشته است به سمت ساحل پرواز میکند و در نقطه مناسبی از ساحل مینشیند و به خوردن آب میپردازد.
در صورتیکه ماهی صید شده بزرگ باشد و با تکانهای شدید بدن خود پرواز را برای عقاب مشکل کند، عقاب ماهیگیر در حال پرواز با نوک قوی خود به بخشهایی از سر ماهی زخمهای اساسی وارد میکند.
برای کاستن از مزاحمت جانورانی مانند روباه و کاکایی، عقاب ماهیگیر محل خوردن ماهی را به دقت انتخاب میکند. او اغلب در نوک صخرهها و سنگهای محصور در آبهای دریا مینشیند.
رنگ بدن عقاب ماهیگیر به شکلی است که در کار صید کاملاً مؤثر و مفید است. پرهای زیرین بدن عقاب در حال پرواز به رنگ سفید متمایل به آبی آسمان است. در زیر بالها نوار خاکستری باریکی دیده میشود. پشت بدن و بالها کاملاً تیره رنگ است. نوار سیاهی از نوک تا پس سر عقاب ماهیگیر کشیده شده که از روی چشمها نیز گذشته است. با این ویژگیها به آسانی میتوان عقاب ماهیگیر را شناخت و از عقابهای دیگر تشخیص داد.
عقاب ماهیگیر در نوک صخرهها و مکانهایی که دور از دسترس جانوران گوشتخوار است لانه میسازد. لانه این عقاب بسیار بزرگ است و از سر شاخه درختان و درختچهها ساخته میشود. قطر لانه عقاب اغلب بیشتر از یک متر است. گاهی سه و به ندرت چهار جوجه در یک لانه مشاهده شدهاند ولی اغلب یک یا دو جوجه در هر لانه بزرگ میشوند. اشتها و رشد جوجهها بسیار زیاد است. عقاب ماهیگیر برای سیر کردن جوجهها مجبور است بهطور مداوم ماهی صید کند. بنابراین، لانه این عقاب اغلب در نزدیکی دریا دیده میشود.
در تمام سواحل صخرهای جزیره قشم و همچنین در سراسر جنگلهای دریایی حرا میتوان عقاب ماهیگیر را به آسانی دید.
تعداد عقابهای ماهیگیر در قشم بیش از هر نقطهای در ایران است.
عقاب ماهیگیر در تمام فصول سال در قشم حضور دارد
لاک پشت- گلخورک
شناکنان به ساحل نزدیک میشود که سالها پیش همانجا متولد شده بود شب که میشود، جسم سنگین خود را بر روی ماسههای ساحل به پیش میکشد محلی مناسب میباید به کمک دستها و پاهای کوتاه و باله مانند خود، به زحمت زیاد گودالی میسازد، بیش از صد تخم میگذارد، روی آنها را دوباره میپوشاند و هنوز هوا تاریک است که فارغ، به آغوش دریا باز میگردد.
جزیره قشم به دلیل داشتن سواحل شنی و ماسهای مناسب، همواره در فصل بهار لاکپشتهای دریایی بسیاری را برای تخمگذاری به سوی خود میکشاند. ساحل شیب دراز در آبهای جنوبی قشم، از جمله مکانهای مناسب برای تخمگذاری لاکپشتهای بزرگ پیکر دریایی است.
در شبهای مهتاب که نور نقرهگون ماه، همه سواحل قشم را روشن میکند، تماشای جانوری با پیکری سنگین و شکلی غریب، که از دریایی مواج و پرشکوه بیرون میآید. بیشتر به یک افسانه میماند تا واقعیت.
حفر گودالی به عمق بیش از نیم متر به کمک بالهها، پر کردن گودال با دهها و گاه بیش از صد تخم در کمتر از نیم ساعت، تلاش در مخفی کردن لانه و راه پیمودن جانوری به آن سنگینی به کمک باله، به راستی تماشایی است و تجربهای که اگر بارها تکرار شود نیز باز اعجابانگیز است. این رویداد به یادماندنی بارها و بارها در سواحل جنوبی قشم، به ویژه در خلیجهای دور افتاده اتفاق میافتد.
از میان هشت گونه لاکپشت دریایی شناسایی شده در آبهای جهان، پنجگونه به پهنههای آبی خلیج فارس و دریای عمان وارد میشوند: لاکپشت سبز، لاکپشت عقابی، لاکپشت چرمی، لاکپشت سرخ و لاکپشت رایدلی.
پاکی آب، ورود رودخانههای متعدد، عمق مناسب و غنی بودن حیات گیاهی و جانوری در آبهای کشور ما بیش از آبهای ساحل جنوبی این دریا است و به همین دلیل آبهای شمال خلیج فارس برای زندگی لاکپشتها به مراتب بهتر و مناسبتر است. از میان پنج گونه لاکپشت دیده شده در این دریا، دو گونه لاکپشت سبز و لاکپشت عقابی در سواحل ایران بر روی سواحل شنی و ماسههای نرم با شیب ملایم تخمگذاری میکنند.
سواحل بکر جنوبی جزیرهی قشم که شیب ملایمی دارند، محل تخمگذاری لاکپشتهای دریایی هستند. لاکپشتها حداقل دو متر و حداکثر ۵۰ متر برای تخمگذاری از دریا فاصله میگیرند. همه لاکپشتها، شبهای برای تخمگذاری به ساحل میآیند. در موارد استثنایی نیز لاکپشتهایی در حال تخمگذاری در روز مشاهده شدهاند.
لاکپشتهای عقابی به ساحل میآیند، اغلب پس از آنکه مسافتی در ساحل جلو میروند، کیفیت ماسه را بررسی میکنند و چنانچه آن را مناسب تشخیص ندهند بدون تخمگذاری به دریا باز میگردند.
تعداد تخمهای گذاشته شده در چالهها از ۴۰ تا ۱۵۰ عدد در نوسان است. وزن تخم لاکپشتهای عقابی از ۲۶ تا ۳۱ گرم، قطر آن حدود ۴۳ میلیمتر و حجم تخمها نیز حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر مکعب است.
تخریب سواحل ماسهای و برداشت شن و ماسه از آنها، توسعه فیزیکی و ساخت و ساز در سواحل، توسعه راههای ساحلی و آلودگی نفتی از جمله عواملی است که مکانهای مناسب تخمگذاری لاکپشتها را به مرور از بین میبرد و سبب کاهش نسل این آبزیان میشود.
خوردن گوش لاکپشت در ایران عمومیت ندارد اما اعتقاد نادرست به ارزش زیاد غذایی و دارویی تخم این آبزی در میان برخی افراد، نسل آنها را به شدت تهدید میکند. از دیگر دشمنان لاکپشتها که علاقه زیادی به تخم آنها دارد، سگ، روباه و خدنگ است. روباه و سگ با استفاده از قدرت بویایی خود به آسانی محل تخمگذاری لاکپشتها را تشخیص میدهند و تخمها را از حفرهها بیرون میآورند.
تخمگذاری لاکپشتهای عقابی در سواحل قشم از نیمه دوم اسفند آغاز میشود و حداکثر تا پایان اردیبهشت ادامه مییابد. پس از آن، بین ۴۵ تا ۶۰ روز طول میکشد تا بچه لاکپشتها سر از تخم بیرون آورند. دمای کم یا زیاد، بر خروج دیرهنگام یا زودهنگام بچه لاکپشتها از تخم و همچنین تعیین جنسیت آنها تأثیر میگذارد. هر اندازه دمای محیط تخمها بیشتر باشد بچههای زودتر از ماسههای سر بیرون میآورند و جنس آنها نیز ماده خواهد شد. اما کاهش دما تأثیر معکوس در این فرایند دارد. طولانی بودن زمان تخمگذاری لاکپشتها موجب ایجاد تعادل میان تعداد نر و مادهها میشود.
بیرون آمدن بچه لاکپشتها از زیر ماسهها دیدنی و شگفتانگیز است. ابتدا یک بچه لاکپشت دماغ کوچک و سیاه خود را از میان دانههای ماسه بیرون میآورد. کمی آرام میگیرد و بدون کمترین جنبش و حرکت، میماند. پس از آن سر بچه لاکپشتها تا زیر چشمها از ماسه بیرون میآید، مثل اینکه اطراف را میپاید و بررسی میکند. دقایقی طولانی ممکن است در همین حالت بماند. بدون اینکه کوچکترین حرکتی داشته باشد. گاهی در این فاصله یک دو بچه لاکپشت دیگر نیز سر از ماسهها درمیآورند. ممکن است چند بچه لاکپشت در کنار هم دقایق متمادی در حالیکه فقط سرهایشان از ماسه بیرون آمده همچنان بیحرکت باقی بمانند. سرانجام زمانی که یک یا چند لاکپشت به حرکت درمیآیند مثل اینکه حرکت سطح ناگهان باعث جنبش لایههای زیر شده باشد، دهها بچه لاکپشت به یکباره با هم به سطح میآیند. در این حالت مانند آن است که چشمهای میجوشد بچه لاکپشتها در هم میلولند و با عجله بیرون میآیند و بلافاصله به سمت دریا به راه میافتند. این نوزادان را تنها درکی غریزی و حسی به سوی دریا میکشاند و این آغاز راهی دشوار همراه با خطرهای بسیار برای آنهاست.
گلخورک
ماهیهای خشک: گلخورکها، که ماهیان خزنده نیز نامیده میشوند، از گونههای آشنا و دائمی زیستگاههای مانگرو (حرا) در جزیره قشم به شمار میروند.
گلخورکها در دالانها و حفرههایی که در گل و لای محل رویش درختان حرا به وجود میآیند زندگی میکنند و در هر دو حالت جزر و مد دریا فعال هستند و جزء معدود ماهیاناند که بیشتر اوقات خود را خارج از آب میگذرانند.
گلخورکها با ایحاد حرفه در بستر جنگلهای حرا موجب رسیدن اکسیژن به ریشههای فرو رفته در گل و لای محل رویش حرا و ادامه حیات آنها میشوند.
گلخورکها از سختپوستان ریز یا بقایای گیاهی و آبزیان کوچک تغذیه میکنند و خود نیز در چرخه حیات غذای بسیاری از پرندگان آبزی، انواع ماهیان جنگلهای حرا در جزیره قشم هستند. وجود گلخورکها در کنار دهها نوع پرنده و ماهیان ریز و درشت باعث ایجاد نظمی دلپذیر در چرخه زنجیره غذایی موجودات جنگلهای حرا شده و علاقهمندان بسیاری را برای تماشای اعجاز طبیعت در جنگلهای دریایی حرا به سوی خود میخوانند.
ماهی های زینتی آب های اطراف قشم
ماهیهای زینتی (Ornamental fishes) به دلیل رنگهای زیبا و خیرهکننده و یا شکلهای عجیب آنها مورد توجه قرار گرفتهاند. این ماهیان به دو دسته اصلی ماهیهای آب شیرین و ماهیهای آب شور (دریایی) تقیسیم میشوند. اگرچه حجم اصلی تجارت ماهیان زینتی در دنیا به ماهیهای زینتی آب شیرین اختصاص دارد، اما فعالیت بر روی ماهیان زینتی دریایی (آب شور) نیز امروزه در جهان بسیار گسترش یافته و به رغم حجم اندک دارای ارزش بسیار و قابل توجه است. این امر به خاطر زیبایی و تنوع رنگهای جذاب این گونه ماهیان است
ماهیهای زینتی آب شور به دلیل همجواری مرجانها و صخرههای مرجانی، به ماهیهای مرجانی (Coral Reef fishes) نیز معروف هستند. در کشور ما نیز این ماهیها در اطراف صخرههای مرجانی و پیرامون جزایر مرجانی خلیج فارس وجود دارند.
ـ ماهیهای زینتی دریایی: امروز آکواریومهای دریایی بسیار متداول گشتهاند. نگهداری ماهیهای صخرههای مرجانی در آکواریوم که روزگاری غیرممکن مینمود اکنون با پیشرفت تکنولوژی و دستیابی به زیستشناسی و فناوری نگهداری این ماهیان، با ساخت نمکهای مصنوعی دریا و سایر نهادهها روند سریعتری پیدا کرده است به نحوی که در کشورهای پیشرفته، بسیاری از آنها مورد تکثیر و پرورش قرار گرفتهاند. از طرفی، وجود ماهیهای زیبا در صخرههای مرجانی و آسان شدن ورود انسان به محل زیست طبیعی این مخلوقات زیبا باعث جذب هزاران توریست از سراسر دنیا برای دیدن صخرههای مرجانی و موجودات ساکن آنها گشته است بهطوری که سالانه هزاران نفر تنها برای دیدن جزایر و صخرههای زیبای مرجانی کشور مالدیو (که به آکواریوم جهان معروف شده) به آنجا سفر میکنند و این کشور فقط از طریق جذب توریست درآمد فراوانی کسب مینماید.
نخستین چیزی که در یک نگاه به آبسنگهای مرجانی توجه هر بینندهای را به خود جلب میکند شفافیت آب و تنوع و تراکم موجودات آبزی این مناطق است. برای مثال در آبسنگهای بزرگ مرجانی استرالیا (Grate Barrier Reef) بیش از دوهزار گونه از انواع آبزیان در آن زندگی میکنند (Dakin- 1995).
ماهیهای زینتی مرجانی به منظور کسب حداکثر و مناسبترین فضای اطراف خود از لحاظ شکل رنگ و رفتار بهگونهای تکامل یافتهاند که توانایی زندگی در نواحی مختلف مرجانی را پیدا کردهاند. آنها برای زنده ماندن به انواع خاصی از غذاها وابستگی پیدا کردهاند و برای به دست آوردن آن روشها و ترفندهای ویژه خود را دارند. رقابت بر سر کسب غذا و فضا همیشه در چنین محیط فشردهای در جریان است. این رقابت شامل تمامی موجودات صخره مرجانی میشود و از مرجانها تا ماهیها همگی در پی حفظ و گسترش قلمرو و فضای بیشتراند. همین امر باعث به وجود آمدن همزیستی و همسفرگیهای بسیار جالب در بین موجودات صخره مرجانی شده به نحوی که دو موجود برای بقا در دریا به طرز عجیبی به یکدیگر وابسته گشتهاند. از این میان، همبستگی شقایقهای دریایی و دلقک ماهیان بسیار مورد توجه قرار گرفته و همیشه از آن به عنوان زیباترین نوع این همزیستیها یاد میکنند به نحوی که ماهی دلقک از شقایق دریایی به شدت پاسداری میکند و مزاحمان را از آن دور مینماید.
ماهیهای مرجانی نیز از صخرهها و مرجانها حفاظت میکنند و به محض نزدیک شدن ماهیها مزاحم و یا همنوعان خود، آنها را به شدت مورد حمله قرار میدهند چرا که آنجا چراگاه و محل تخمریزی آنهاست. طراوت و زنده بودن یک صخره مرجانی در گرو چرخه اکوسیستم آن است و به محض اختلاف در این اکوسیستم شاهد از بین رفتن و کم شدن گونهها و در نهایت مرگ صخره مرجانی خواهیم بود.
ـ ماهیهای زینتی خلیج فارس: در جنوب کشور عزیزمان در محدوده ۲۴ تا ۳۰ درجه عرض جغرافیایی شمال سواحل زیبای خلیج فارس واقع شده است. این خلیج وضعیت نیمه بستهای دارد و از بخش جنوب شرقی از طریق تنگه هرمز که یک گذرگاه استراتژیک است به دریای عمان و اقیانوس هند و آبهای آزاد متصل شده است. خلیج فارس به دلیل قرار گرفتن در عرضهای زیر استوایی، یک زیست کاملاً مخصوص به خود را دارد و به واسطه ارتباط با اقیانوس هند، زیستبوم آن تا حدی شبیه مناطق یاد شده است و به علت داشتن اکوسیستمهای مرجانی و ماهیهای خاص آن جزء مناطق مرجانی جهان محسوب میشود.
آبسنگهای مرجانی خلیج فارس با توجه به غنای اکولوژیکی مهمترین منطقه زیست ماهیهای زینتی دریایی منطقه هستند. اگرچه به نظر میرسد که مرجانها بهطور معمول نباید در ماورای عرض جغرافیایی ۵/۲۳ درجه استوا وجود داشته باشند. ولی با توجه به فاصله از خط استوا و قرار گرفتن در عرضهای زیر استوایی (ساب تروپیکال) و داشتن آب و هوایی معتدل گرم این خلیج مثال بارزی از انطباق موجودات دریایی به شمار میرود.
در خلیج فارس تراکم آبسنگهای در اطراف جزایر مرجانی مشاهده میشود اگرچه آبسنگهای حاشیهای در نوار ساحلی نیز بهصورت پراکنده دیده میشوند، وجود چنین آب و هوای خاصی باعث شده که مرجانها و ماهیها و سایر موجودات دریایی با توجه به تغییرات دائم آب و هوای منطقه دارای دامنه تحمل زیادی نسبت به سایر مناطق گرمسیری باشند. به همین دلیل، اغلب ماهیهای زینتی منطقه خلیج فارس بسیار مقاوم به تغییرات دمایی و فیزیکوشیمیای آب هستند.
پراکندگی این ماهیان در اطراف صخرههای مرجانی و مناطق منتهی به این صخرهها است. تنوع ماهیها زینتی مرجانی و کم و زیاد شدن جمعیت آنها و پراکندگیشان در فصول مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط زیست محیطی و کم و زیاد شدن غذا و شرایط آب مهاجرت منطقهای نیز دارند. سنسورهای موجود در بدن این ماهیان به محض دریافت علائم تغییرات در شرایط زیست محیطی به آنها فرمان مهاجرت را میدهد و ماهی نیز منطقه خود را عوض میکند.
گونههای با ارزش ماهیهای زینتی مرجانی خلیج فارس محدود هستند. علت این امر را در مقایسه با سایر مناطق مرجانی و کشورهای مطرح، نسبت به حجم تشکیلات مرجانی موجود در ایران و این کشورها باید بررسی نمود. به علاوه، منطقه آب و هوایی و جغرافیایی نیز از مهمترین دلایل دیگر است. مثلاً طول آبسنگ مرجانی بزرگ استرالیا (Grate Barrier Reef) که در حدود ۲هزار کیلومتر است و یا طول آبسنگ مرجانی دریای سرخ که در حدود ۱۶۰۰ کیلومتر است و یا وسعت جزایر مرجانی استوایی فیلیپین یا اندونزی با ۱۷۰۰۰ جزیره مرجان و… با حجم تشکیلات مرجانی خلیج فارس قابل مقایسه نیستند. طبعاً مناطق مذکور با داشتن تنوع گونهای بسیار و عوامل مهمی همچون وجود زیستگاه مناسب آب و هوایی، غذای فراوان، قرار گرفتن در مسیر آبهای آزاد اقیانوس و محدودتر بودن عوامل آلودگیزا تنوع و فراوانی قابل ملاحظهای دارند. علاوه بر آن عوامل انسانی دیگر مانند به کارگیری دانش روز و تلاش منسجم و همگانی کشورهای ذینفع در جهت حفظ و حمایت از صخرههای مرجانی به عنوان پناهگاه ماهیهای زینتی مرجانی باعث شده که نتایج این تلاشها برای آنها کمکم به ثمر بنشیند و آنها نیز از این منابع به عنوان مهمترین منبع جذب توریست استفاده و بهرهبردای نمایند.
متأسفانه در خلیج فارس فشار زیادی بر اکوسیستمهای مرجانی وارد میشود. عواملی چون طوفانهای مکرر که ساختمان یک صخره مرجانی را به هم میریزد و گرم شدن آب دریا و منطقه (در سالهای ۷۷ و ۱۳۷۶) یا آلودگیهای متعدد نفتی ناشی از حفاریها و اکتشافات نفتی، تخلیه آب توازن نفتکشها، ساخت و ساز اسکله و بندرگاه، ورود پسابهای صنعتی، شهری، غرق شدن کشتیهای نفتکش و آلودگیهای طبیعی مانند بلوم جلبکها و یا آلودگیهای قارچی و انگلی به ویژه صید و قاچاق مرجانهای سخت آهکی از جمله عوامل مخرب و تهدیدکننده صخرههای مرجانی و به دنبال آن ماهیهای زینتی ساکن آنها است. که لزوم نظارت بیشتر و دقت سازمانهای مسئول در حفاظت از این میراث زنده ۵ میلیون سالانه را میطلبد.
ـتنوع زیستی آبهای قشم و ماهیهای زینتی: جزیره قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس است. این جزیره با آب و هوای ویژه و اکولوژی خاص خود و با داشتن ۳ جزیره در اطراف، زیباترین نقطه خلیج فارس است. وسعت و تنوع اکولوژیکی هر کدام از ۴ جزیره قشم، لارک، هنگام و هرمز بسیار درخور توجه و حائز اهمیت است. از جنگلهای وسیع حرا با اکوسیستم ویژه و منحصر به فرد در منطقه تا سواحل شنی و دیوارههای مرتفع صخرهای و سواحل گلی و باتلاقی تا جزیرهها و صخرههای مرجانی این منطقه همه و همه مجموعهای از انواع اکوسیستمهای آبی دریایی را در خود جای داده است.
فضای زیرآبهای پیرامون جزیره قشم در هر قسمت بسیار متفاوت است. در طرفی ساحل پوشیده از جلبکهای دریایی و در قسمت دیگر منطقه بین جزر و مدی گلی و در قسمت دیگر ساحل یکدست شنی و در قسمتی دیگر صخرههای و مرجانهای زیبای دریایی باعث شده انواع متنوعی از آبزیان را در این منطقه از پستانداران بزرگ دریایی چون نهنگها و دلفینها و کمیابترین پستاندار دریایی نظیر دوگانگها را میتوان دید. به علاوه، ماهیهای بزرگی همچون کوسه نهنگ، (یا کوسه کر) و یا انواع ماهیهای بزرگ مانند کوسه ماهیها، سفره ماهیها، یا ماهیهای خوراکی و تجاری مانند: ماهیهای هوور، هامور، سنگسر، شیر، میش ماهی، شوریده و یا… انواع ماهیهای زینتی دریایی نظیر: مارماهی، اسب ماهی، خروس ماهی، فرشته ماهی، پروانه ماهی، زمرد ماهی، دلقک ماهی و بلنیها و گلخورکها و… تا انواع سختپوستان مثل خرچنگها، میگوها، لابسترها تا انواع نرمتنان مانند حلزونها و شکمپایان، صدفها، هشتپاها و یا انواع خارپوستان چون ستارههای دریایی و توتیا و بالاخره انواع مرجانها و شقایقهای دریایی، کرمهای لولهای و جلبکهای دریایی همه و همه از تنوع زیستی موجودات دریایی در این منطقه حکایت دارد.
همانطور که گفته شد، ماهیهای زینتی قشم نیز در اطراف چهار جزیره و در تمامی این اکوسیستمها یافت میشوند اما فراوانی آنها در اطراف صخرهها و مرجانها و اکوسیستمهای مرجانی بیشتر است.
آکواریوم طبیعی قشم
آبهای قشم تنوع حاوی هزاران تپه و جزیره مرجانی و بیش از ۱۰۰۰ گونه ماهی زینتی و دیگر آبزیان است که گنجینه پرارزش و تنوع جانوری شگفتانگیز آبهای قشم را بسیار زیبا و رویایی ساخته است که میتواند یک مقصد کلیدی برای جهانگردان سراسر جهان باشد. بهطور کلی حیات آبی قشم دارای چهار بستر گلی، شنی، صخرهای و مرجانی است. به جز بستر گلی که بیشتر در منطقه جنگلهای حرا وجود دارد، بسترهای دیگر را در جای جای آبهای پیرامون قشم میتوان مشاهده کرد. بخش اعظم آبهای قشم دارای بستر شنی است و بعد از آن میباشد به بسترهای صخرهای و مرجانی اشاره کرد. در هر بستر میتوان شاهد گونههای خاص آن بود، بهطور مثال در بستر گلی و شنی از گروه بیمهرگان، شقایقهای دریایی خاص منطقه، میگوها و مادر میگو (Locust Lobster) و از گروه مهرهداران کفال، شوریده، شبه شوریده، گربه ماهی، مارماهی گلی، چند نوع از سفره ماهیان و کفشک ماهی را میتوان نام برد.
در بستر صخرهای از جلبکهای قهوهای، قرمز و سبز منطقه ـ که فصل شکوفایی آنها در پاییز است و بهصورت علفزارهای دریایی میباشد. و از بیمهرگان نظیر عروس دریایی، کشتی چسبها، مرجان خاص خلیج فارس، کرمهای پرتار منزوی، حلزونهای دو کفهای خوراکی مرواریدساز، نرمتنان بدون صدف، ستاره دریایی، خیار دریایی، توتیا و هشتپا، از گروه ماهیان انواع ماهیهای صخرهای، خفاش ماهی، ماهیهای تک خار، سرخار، کوسه سرچکشی منطقه، شاه میگو (Lobster)، میگوی تمییزکننده و در بستر مرجانی از گونههای مرجانی مانند: مرجان سنگی نظیر (Porites Acropora) و (Mean Drina) و مرجانهای بادبزنی نظیر (Gorgonig)و از ماهیان نواحی مرجانی مانند ماهی جراح، خروس ماهی و خلاصه زیباترین شاه میگوی جهان با نام علمی (Panulirus Versicolor) را میتوان نام برد.
شاه میگوی قشم
شاه میگوی خاردار آبهای قشم: خلیج فارس با گسترهای نزدیک به ۲۵۱ هزار کیلومتر مربع، بین ۳۰/۲۶ درجه و ۳۱ درجه عرض شمالی و ۲۰/۵۶ درجه طول شمالی نصفالنهار گرینویچ واقع شده است و جزیرهی زیبای قشم، همچون نگینی بر پهنهی آبهای نیلگون آن میدرخشد.
قشم، بزرگترین و پرجمعیتترین جزیره تنگهی هرمز است که طول آن حدود ۱۳۰ کیلومتر و عرض آن از ۱۰ تا ۳۵ کیلومتر متغیر است و شهر قشم در دماغه جزیره از بندرعباس ۱۸ کیلومتر فاصله دارد. این جزیره که جهتی جنوب غربی ـ شمال شرقی دارد، احتمالاً مرتبط با یک چینخوردگی است که حدود ۲۵ میلیون سال پیش (دورهی میوسن) اتفاق افتاده است. همچنین در این جزیره، صخرههای مربوط به ۵ میلیون سال پیش (دورهی پلیوسن) نیز مشاهده میشوند.
جزیرهی قشم توسط کوههای آهکی که اغلب دارای دیوارههای عمودی هستند، احاطه شده است. این کوهها به فواصل مختلف از کنارهی ساحل قرار گرفتهاند بهطوری که بعضی از آنها بهطور مستقیم در کناره قرار داشته و بعضی دیگر، چندین کیلومتر از کناره فاصله دارند.
سواحل این جزیره، دندانک دارند و عمق آب به دلیل وجود صخرههای زیردریایی کم است. این صخرهها زیستگاه یکی از زیباترین شاهکارهای آفرینش یعنی، شاه میگوی خاردار (Spiny Lopster) است. این موجود سخت پوست که نام علمی Panulirus versicolorبر آن نهادهاند، در فرانسه و اسپانیا لانگوست (Langouste) در منطقهی خلیج فارس میگوی لارکی و در بلوچستان ملائو نامیده میشود.
تنوع رنگ و شیوهی آمیختن رنگها بر بدن این جانور، بسیار چشمگیر و جذاب است. بدینصورت که لکههایی به رنگ آبی متمایل به سیاه و یک نوار سفید رنگ. سطح سرپشتی این شاه میگو را که دارای زمینهای سبز ـ آبی است، میآرایند. همچنین، یک نوار افقی سفید که دو نوار نازک سیاه رنگ آن را احاطه نمودهاند، سطح پشت هریک از قطعات شکم آن موجود را میپوشانند. پاها و شاخکها در جهت طولی رنگآمیزی شده و پایهی شاخکها. به رنگ صورتی روشناند. سطح سرپشتی و شاخکهای حیوان، با خارهایی در اندازههای مختلف تزیین گشته است.
شاه میگوها ”جدا جنس“ هستند و در هر نوبت تولید مثل، تعداد زیاد تخم پدید میآید که حیوان ماده به وسیلهی پاهای شنا، آنها را در زیر شکم خویش نگهداری میکند. سپس، از هریک از تخمها موجود کوچکی به نام ”لارو“ متولد میشود. دورهی زندگی لاروی در این موجود در حدود ۱۸۰ روز است که به دنبال آن دوره جوانی آغاز میشود در طی این مدت شاه میگوهای جوان از نوعی کرم که در زیستگاه آنها موجود است، تعذیه میکنند. پس از چندین مرتبه پوستاندازی، شاه میگوی جوان به یک شاه میگوی بالغ تبدیل میشود.
”شاه میگوی خاردار بالغ“ که طول عمرش بیش از ۵ سال است، همه چیزخوار بوده و از علفهای دریایی، جلبکها، کرمهای پرتار، دوکفهایها، سایر سختپوستان (مانند کشتی چسبها) و… تغذیه میکنند.
متوسط طول بدن این جانور ۳۰ سانتیمتر است و حداکثر آن به ۴۰ سانتیمتر میرسد. این خرچنگها نه تنها سمی و خطرناک نیستند، بلکه به واسطهی بزرگ بودن اندازهی بدن، از نظر علم تغذیه اهمیت فراوانی دارند. بنابراین شاه میگوهای خاردار، از مهمترین محصولات شیلانی مناطق معتدله و گرمسیری اقیانوسهای بزرگ جهان، محسوب میشوند.
در صخرههای محل زندگی این گونهی جانوری، شکافهایی وجود دارد که حیوان در مواقع لزوم میتواند به آنجا پناه ببرد و خود را از روشنایی، شرایط زیانبار محیط و دشمنانی چون کوسهها، سفرهماهیها، هشت پایان، دلفینها، لاکپشتان دریایی و انسان حفظ کند.
این موجود زیبا که ساکن آبهای کم عمق (تا ۱۵ متر) نواحی گرم است، انتشار جغرافیایی بسیار گستردهای دارد و علاوه بر مناطقی از خلیج فارس و دریای عمان، در سرتاسر دریای سرخ (از جنوب شبه جزیرهی سینا)، خلیج عدن، سواحل شرقی جنوب آفریقا تا ناتال (آفریقای جنوبی)، ماداگاسکار، جزایر سیشل، جزیرهی رئونیون، سواحل پاکستان، هند و سریلانکا وجود دارد. این گونهی جانوری همچنین در خارج از این مناطق و در اقیانوس هند شرقی و اقیانوس آرام غربی، جنوب ژاپن، مجمعالجزایر میکرونزی، جزایر ساموآ و شمال شرقی استرالیا نیز یافت میشود.
مرجان ها
آبهای قشم، با این تنوع بزرگ جانوری و به ویژه تپهها و جزایر مرجانی آن نه فقط هیچگاه بهطور کامل و جامع مورد تحقیق قرار نگرفته است بلکه توسط عوامل بیرونی در معرض خطر و تهدید است. در جلوگیری از روند تخریب مرجانهای منطقه ـ که خود تأثیر مستقیم بر روی سایر گروههای جانوری گیاهی دارد ـ ایفا کند.
در این نواحی، مسائل مربوط به تنوع گونهای و درون گونهای و رقابت بین گونهها و دشمنان و مدافعان مرجانها، برای تحقیقات بسیار مهم است. در آبهای قشم علاوه بر گروههای ذکر شده، گروه نرمتنان موجود نیز بسیار متنوع و قابل توجه است. این گروه شامل شکمپایان، دوکفهایها، ناوپایان، بسپاره صدفان و سرپایان است. از دیگر گروههای موجود در آبهای قشم میتوان به سختپوستان که از متنوعترین گروههای بندپایان بعد از حشرات میباشند اشاره کرد. این گروه در آبهای قشم در نواحی جزر و مدی، صخرهای، گلی و شنی از تنوع خاص برخوردار بوده که میتوان به خرچنگهای پهن و دراز، کشتی چسبها، میگوهای عابد، بکشنزن و معمولی و خرچنگ دراز دریایی اشاره کرد.
گروه دیگری که در آبهای قشم موجود است و تاکنون نیز دربارهی آن مطالعه کاملی نشده، گروه خارپوستان است.
این گروه شامل ستارههای دریایی، توتیا، خیارهای دریایی و دلارهای سنگی هستند که در نواحی کمعمق زندگی میکنند و بالاخره از گروه ماهیان که از آنها نام برده نشده میتوان به گل خورک اشاره کرد در منطقه جنگلهای حرا یافت میشود، همچنین میتوان به گونههایی از ماهیان گویی اشاره کرد که بر روی صخرههای بالای سطح آب منتظر برخورد امواج میباشند.
اگر زیباییهای موجود در آبهای قشم را مدیون مرجانها بدانیم چیزی به گزاف نگفتهایم. نقش مرجانها را در آبهای منطقه زمانی بهتر میتوان دریافت که بدانیم با نابودی آنها بخش اعظم حیات جانوری منطقه از بین خواهد رفت و این مطلب علاوه بر خسارات مهم زیست محیطی تأثیر بسیار ناگواری بر چرخه اقتصادی منطقه به همراه خواهد داشت.
مرجانها علاوه بر تأمین مواد غذایی برای اغلب گونههای موجود، نقش بسیار مهمی در تصفیه آبهای منطقه و مهیا ساختن شرایط برای ادامه زندگی سایر گونهها دارند و نیز عامل بازدارندهای در تخریب نوار ساحلی بر اثر طوفانها و امواج پرقدرت هستند. در حقیقت، مرجانها برای سواحل به عنوان یک موجشکن طبیعی عمل میکنند.
در آبهای اطراف قشم بیش از سی گونه مرجان وجود دارد. این رقم در آبهای خلیج فارس به بیش از ۷۰ گونه میرسد که بیش از پنجاه گونه آن در آبهای ایران زندگی میکنند. مرجانها بهطور مستقیم و غیرمستقیم در چرخه حیات آبزیان کوچک پیکر و درشت پیکر منطقه ـ از تغذیه موجودات گرفته تا محلی برای تخمگذاری و اختفای آنها ـ نقش بسیار مهمی دارند. شکارچیان بزرگ، از قبیل کوسهها دلفینها، غذای مورد علاقه خود را در بسترهای مرجانی به راحتی مییابند. تداوم این حیات آبی قشم و زیباییهایش در گروه حفظ مرجانهای منطقه است.
نظر کاربران :
اگر در سواحل این جزیره غواصی کرده باشید مناظر بسیار شگرفی رو تجربه میکنید که فقط در دریا های آزاد و گرم قابل روئیته. موجودات و ماهی های رنگارنگ و صدفهای الوان در کنار صخره های مرجانی تابلویی زنده رو بنمایش میزارن
واقعا حيات وحش بسيار متنوع و كميابي داره كه واقعا زيبا ديدني است از حيوانات كوچك تا بزرگ