حالی از باغ “امیربهمن خان” نمی‌پرسید؟

تاریخ خبر :۱۳۹۴/۰۵/۱۱- عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران دزفول گفت: به باغ و عمارت امیربهمن‌خان در شهرستان دزفول بی‌توجهی می‌شود.

سارا افشار در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خوزستان، اظهار کرد: سهل‌انگاری‌های خواسته یا نا‌خواسته در حفظ و مرمت باغ‌های ایرانی در بعضی مناطق ایران به ویژه خوزستان باعث شده این یادگارهای ارزشمند رو به ویرانی نهاده و سنت ساخت چنین فضاهایی فراموش شود. از نمونه‌های بارز این بی‌توجهی می‌توان به باغ و عمارت امیربهمن‌خان شهرستان دزفول اشاره کرد.

وی افزود: با توجه به اهمیت رونق صنعت گردشگری، ایجاد و احیای فضاهای مناسب برای آن اجتناب‌ناپذیر است. در این میان با توجه به سوابق تاریخی و فرهنگی کشور ایران، موضوع احیا و حفظ باغ‌های ایرانی جدا از بعد جذب گردشگر ضرورتی ملی برای ارج نهادن به میراث پیشینیان است.

افشار توضیح داد: پردیس‌ها یا باغ‌های ایرانی همانند معماری ایرانی آنچنان طراحی شده‌اند که با اکوسیستم محیط منطبق باشند و کوچک‌ترین ریزه‌کاری‌ها و نکات در متناسب ساختن این باغ‌ها با اقلیم مناطق مختلف ایران در طراحی آنها در نظر گرفته شده است. حتی در ایران کم‌تر می‌توان باغی یافت که در جهت غربی شرقی احداث شده باشد یا شیب زمین برای ایجاد منظره بهتر در نظر گرفته نشده باشد.

کارشناس ارشد تاریخ ایران با بیان اینکه باغ‌های ایرانی که ۹ اثر از آنها در فهرست جهانی یونسکو در سال‌های اخیر به ثبت رسیده‌اند نشأت گرفته از نمادها و تمثیل‌های اصیل ایرانی هستند، خاطرنشان کرد: این باغ‌ها پس از ابداع توسط کوروش در پاسارگاد و ترکیب شدن با باغ­های زمینی احداث شده‌ و توسط باغ‌سازان در دوره اسلامی به عنوان یکی از دو مبدا اصیل باغ سازی بشر، تبدیل به مهم‌ترین الگوی باغ‌سازی از هند تا اروپا شدند. به یکی از نمونه‌های زیبای آن در خارج از کشور به تاج محل در هند نیز می‌توان اشاره کرد.

افشار اظهار کرد: باغ و قلعه امیربهمن خان در ۱۸ کیلومتری شهر دزفول و سه کیلومتری روستای علی شلگهی و در نزدیکی بقعه علی بقعه متبرک علی‌اصغر بن زین‌العابدین معروف به “علی شلگهی قرار دارد. با توجه به نبود توجه در سال‌های اخیر، باغ این بنا از بین رفته و از آن استفاده کشاورزی می‌شود و بقایای قلعه امیربهمن خان نیاز به توجه و مراقبت جدی دارد و آسیب‌های فراوانی به آن وارد شده است.

او بیان کرد: قلعه امیربهمن خان صمصام که با شماره ۲۹۱۶۹ در ردیف آثار ملی به ثبت رسیده و متاسفانه این روزها حال و روز خوشی ندارد. این قلعه­ دو طبقه آجری که نمونه‌ای زیبا از هنر معماری ایرانی و شاهکاری از آجر کاری دزفول را به نمایش می‌گذارد تا قبل از انقلاب کاملا مسکونی و در فصول خوش آب و هوای سال مورد استفاده صاحبان آن بوده است.

دوستدار میراث فرهنگی دزفول ادامه داد: در دهه‌های اخیر روزبه‌روز بر آسیب‌های وارد شده به آن افزوده شده است. باغ اطراف عمارت اصلی که بنا بر گفته اهالی مکان تفریحی بسیار زیبا و نمونه باغ‌های اصیل ایرانی بوده هم‌اکنون به زمین زراعتی تبدیل شده است. همچنین حمام بزرگ و اصطبل قلعه ویران شده و اثری از باند فرود اختصاصی هواپیمای ملخی آخرین صاحبان آن باقی نمانده است. با این همه، بنای اصلی قلعه که نیم ستون (کرتله)، طاق­های رومی و سه بخشی جذابیتی فراوان و جلوه‌ای بی­‌نظیر دارد همچنان پابرجا مانده و نیازمند توجه و مراقبت فوری است.

افشار اظهار کرد: بی‌شک احیای این باغ به ویژه اگر به طور کامل و با بازسازی حمام و اصطبل و فضاسازی صحیح اطراف همراه باشد نه تنها شهرستان دزفول و استان خوزستان را صاحب جاذبه گردشگری مثال‌زدنی و پررونق خواهد کرد بلکه با توجه به پتانسیل‌های منطقه و با ایجاد الگوی مناسب سرمنشاء احیای مجدد پردیس‌ها یا باغ­های اصیل ایرانی در خوزستان خواهد شد.

وی گفت: امید است متولیان میراث فرهنگی و گردشگری از باغ‌های ایرانی الگو بگیرند، چون راه آینده باغ‌سازی ما از گذشته می‌گذرد.