تکیه نیاوران تهران قدیمی‌ترین تکیه تهران است که هنوز پا برجاست. علم کردن این تکیه به زمان ناصرالدین شاه برمی‌گردد اما در طول این سالها تغییرات بسیاری کرده است. یکی از قدیمی های تکیه می‌گوید مرشد اکبر و حاج اسدالله خیری از مداحان معروف و ملا ابوتراب، حاج آقا دین پرور و حاج آقادربندی از منبریهای این تکیه بوده اند.
دیوارهای کاخ نیاوران که تمام می شود روبرو گنبدی سبز رنگ است که روزگاری یکی از پر رونق ترین تکیه های تهران بوده است و حالا عنوانش قدیمی ترین تکیه تهران است. نمای بیرونی اش این قدمت را نشان نمی دهد. از در چوبی و قدیمی اش که پا به داخل می گذاری می توان سفری به تاریخ کرد. جایگاهایی که پیش از این بزرگترها برآن تکیه می زدند و نخلی که نقاشی روی آن به زردی می‌زند. کنار درورودی موزه ای از وسایل قدیمی تعزیه خوانی و قوری و سماورهای قدیمی است. سقف این بنای دایره ای شکل چوبی ست و میانه آن هم ضریح بازسازی شده امام حسین علی (ع) است.
تکیه نیاوران قدمتش به ۱۵۳ سال پیش بر می گردد و در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. اوکه علاقه زیادی به برپایی مجالس تعزیه داشت و تکیه دولت ساخته‌شده به دست او زبانزد همه بود دستورساخت بنای تکیه نیاوران را به دست استاد حسن خرپاکوب داد. ناصرالدین‌شاه که از ابتدای سلطنت خود به نیاوران علاقه داشت و بیشتر اوقاتش را در آنجا می‌گذراند، طی سال‌هایی که ایام محرم مصادف با تابستان می‌شد و او در کاخ صاحبقرانیه و نیاوران به سر می‌برد تصمیم گرفت تکیه‌ای نیز در آن منطقه بنا کند.
معماری تکیه نیاوران تهران
مساحت تکیه ۱۵۰۰ مترمربع و مشتمل بر صحن میانی مستطیل شکل با گوشه‌های پخ شده است که در چهار ضلع آن طاق‌نماها و غرفه‌هایی، در دو طبقه ساخته شده‌اند. فضای میانی تکیه، در اصل روباز بوده و تنها به هنگام مراسم با چادر مسقف می‌شده که حدود نیم قرن پیش، با کمک افراد خیر و استادی استاد حسن بخارا با پوشش شیروانی پوشانده شد. این تکیه در دوره پهلوی مرمت کلی و در سال ۱۳۶۱ نیز سقف آن تعمیر شده است. با وجود تعمیر هنوز هم، ساختار یک قرن و نیم پیش تکیه حفظ و از قسمت‌های سکوی دایره‌ای شکل میانی برای اجرای شبیه خوانی و ایوان تشکیل شده است.
قطر فضای دایره‌ای آجری وسط ۲۰ متر است که اطراف آن ۱۰ ستون سیمانی با پوشش چوب گردو قرار دارد. در ایوان که شرکت‌کنندگان در آن می‌نشینند و مراسم را تماشا می‌کنند، لبه‌های ایوان هنوز چوبی و دست‌نخورده باقی مانده است. روی ایوان پایین، ایوان دیگری بنا شده که طبقه دوم تکیه را تشکیل می‌دهد و جایگاه زنان است. در اصلی تکیه هم با ارتفاع بیش از سه متر و نیم و قطر ۵۰ سانتی‌متر از چوب گردو ساخته شده که همچنان پابرجاست.
حسین لاجوردی یکی از قدیمی‌های این تکیه است. بازنشسته آموزش و پرورش است و تاریخ شفاهی تکیه محسوب می شود.
او درباره تکیه می گوید: فرم تکیه در طول زمان تغییرات زیادی کرده است در آن روزگار خبری از شیروانی و خرگاه و طاق نما نبود. دور تا دور این تکیه طاق نما بوده است و هر کدام از این طاق نماها نیز مربوط به یکی از خانواده های نیاوران می شد که می آمدند در قسمت خودشان چای درست می کردند و با چراغ نفنی و پارچه سیاه به استقبال محرم می رفتند. محرم ها اینجا را چادر می زدند و عزاداری می کردند. اما بعد از محرم و صفر این جا تعطیل بود و تبدیل به کاه انبار می شد. بعد ها آمدند این جا را شیروانی زدند و سرو شکلی دادند و در طول سال نیز فعال شد.
لاجوری به ضریح میانه تکیه اشاره می کند و می گوید: این را سال پیش یکی وقف تکیه کرد. هنوز هم در تکیه نیاوران تعزیه اجرا می شود و بچه های نیاوران خود تعزیه خوانی می کنند. قدیم تر ها آن روبه رو (اشاره به منبر می کند) دیری بود که پله می خورد و به طبقه بالا که قسمت خانم ها بود می رفت. اما حالا جمعیت آنقدر بالا رفته است که نمی توان به شکل گذشته از اینجا استفاده کرد. آن زمان کل نیاوران و جمال آباد دوهزارو ۵۰۰ خانوار جمعیت داشت.
تعزیه خوان از قم می آوردند اما حالا خودمان تعزیه خوانی می کنیم. چند روز بعد از عاشورا و آخرهای صفر تعزیه خوانی شروع می شود. او درباره روحانیونی که بالای منبر تکیه نیاوران رفته اند می گوید: ملا ابوتراب، حاج آقا دین پرور، حاج آقا دربندی، شیخ هادی نوری و حالا هم استاد منطق و فلسفه حاج آقا مصطفایی ۴۰ سالی است که بر منبر این تکیه ما را به فیض می رسانند. مرشد اکبر،حاج اسدالله خیری از مداحان معروف این تکیه بوده اند.
آدرس تکیه نیاوران تهران
آدرس : تهران، خیابان شیهد باهنر، بعد از کاخ نیاوران، نبش خیابان مسجد
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.