آرامگاه کنونی نادر شاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا ( نادری سابق)که پس از حرم حضرت رضا علیه السلام مهمترین موضع توریستی ـ تاریخی شهر مشهد تلقی میشود، در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. مقبره شامل سکویی دوازده پله ای، محل گور، پوششی خیمه مانند بر روی قبر، سکویی مرتفع در مجاور قبر با مجسمه نادرشاه سوار بر اسب و سه تن دیگر در پی او، یک غرفه فروش کتاب و دو تالار برای موزه است.
نادر شاه افشار که بود؟
نادرشاه افشار که برای اولین بار شهر مشهد را مرکز حکومت ایران کرد. نادر شاه اولین مقبره خویش را در این شهر میان سالهای ۱۱۴۵ ـ ۱۱۴۳ قمری احداث و رقباتی را وقف آن نمود. وی پس از آن هم که در سال ۱۱۴۸ قمری رسماً شاه ایران شد. بلافاصله در صدد فتح هند بر آمد، چون از سفر پر غنیمت مزبور بازگشت تصمیم گرفت مقبره دیگری برای خویش در مشهد احداث نماید. بدین منظور اَمر کرد تا سنگهای مرمر سیاهِ حجیم و سنگینی را از دهخوارقان آذربایجان به خراسان حمل کنند.
بعضی از این سنگها که بیست تا شصت خروار وزن داشتند هزینه حمل هر مثقالشان یک و نیم مثقال نقره شد، بدان سبب سه قطعه از سنگهای مزبور را « ایران خراب »،« عالم خراب » و « خراج عالم » نامیدند.
در سال ۱۱۲۶ خورشیدی، زمانی که نادر برای رفع یکی از شورشهای مردم علیه مالیات زیاد به خراسان رفته بود، جمعی از سردارانش به رهبری علی قلی خان شبانه به چادر وی حمله کردند و او را به قتل رساندند.
برای آشنایی بیشتر با مشهد پیشنهاد می کنیم به صفحه جاهای دیدنی مشهد مراجعه بفرمایید.
معماری آرامگاه نادر شاه افشار
آرامگاه فعلی نادرشاه افشار در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع بنا شده است. بنای اصلی آرامگاه ۱۲ هزار متر مربع مساحت دارد و شامل چهار قسمت میشود. تالاری به طول و عرض ۵٫۱۵ در ۴٫۸ متر، فضای اصلی مقبره ۱۵ در ۱۵ متر و دو طرف آن به عرض تقریبی ۴ متر و ارتفاع ۵٫۲ متر.
۱۶ ستون یکپارچه سنگی به ارتفاع ۲۶٫۲ متر در اطراف مقبره قرار دارد. سقف مقبره بیش از ۶ متر ارتفاع دارد. در این مقبره یک سکوی دوازده پلهای، محل گور، یک پوشش خیمهمانند روی قبر. یک سکوی مرتفع در کنار قبر که مجسمه نادرشاه سوار بر اسب بههمراه سه نفر دیگر که بهدنبال او هستند. غرفه فروش کتاب و دو تالار بهعنوان موزه، یکی برای نمایش جنگافزارهای زمان سلطنت نادرشاه و دیگری برای نمایش اسلحههای زمان ماقبل نادر، قرار دارد.
طراحی سازه
طراحی بنا بر اساس دو شکل مربع و مثلث صورت گرفته است. تالار مربع شکل از دو دیوار قرمز رنگ سنگی بسته و در قسمت ستونبندی باز تشکیل شده است که سنگ مزار نادر در گوشه این مربع در پناه دو دیوار قرار دارد. فضای باز تالار حالت صحنه جنگ، دفاع و حمله دارد و رنگ قرمز دو دیوار به مفهوم جنگ است. طرح ستونهای اطراف تالار، کلاه نادر را تداعی میکند. مصالح این بنا از سنگهای خشن و سخت گرانیت کوهسنگی مشهد است.
پوشش مقبره نیز در اصل نمایانگر و تداعیکننده چادر عشایر است. یعنی جایی که زندگی نادر در آنجا هم آغاز شده و هم پایان یافته است. در باغ اطراف مقبره نیز بناهای فرعی متعددی مانند سالن اجتماعات، کتابخانه، سرویس بهداشتی و… قرار دارد که با بنای آرامگاه هماهنگی دارند. همچنین در گوشه شمالی آرامگاه نادر، آرامگاه محمد تقی خان پسیان سردار خراسان قرار گرفته است. طراح بنا مهندس هوشنگ سیحون بوده و مجسمهها را هنرمند فقید، ابوالحسن صدیقی ساخته است. تاریخ ساخت این بنا از سال ۱۳۳۶ تا سال ۱۳۴۲ به طول انجامیده است.
موزه نادری
موزه نادری دارای دو تالار است.
تالار شماره ۱
جالب است بدانید تالار شماره ۱ به انواع سلاحهای دوره افشاریه، وسایل سوارکاری مانند زین و برگ اسب از دوره افشاریه تا قاجاریه، چند نسخه خطی از جمله تاریخ جهانگشای نادری و دو شمشیر متعلق به نادر اختصاص دارد . دیوارهای آن با تابلوهایی از صحنههای نبرد نادر در جنگ کرنال اثر استاد سیدحسین میر مصور، مزین شده است.
تالار شماره ۲
این تالار در سال ۱۳۷۳ به مجموعه اضافه شده است . در آن انواع سکه، اشیای باستانی و مردمشناسی، ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر به نمایش درآمده است. علاوه بر اشیای داخل موزه، مدخل ورودی سالن اصلی نیز با عرادههای توپ جنگی تزیین شده است. موزه آرامگاه نادر، وابسته به سازمان میراث فرهنگی خراسان است.
از ویژگیهای خاص این بنا میتوان به طراحی آبریزها، حوضها و جویبارها که همه بر پایه باغ ایرانی طراحی شدهاند. نیز دیوارهایی با سنگ گرانیت و با تلفیق نردههای آهنی به نقش تبرزین همچنین طراحی ساختمان بر اساس دو شکل اصلی هندسی یعنی مربع و مثلث از سنگ خارای مشهد با قطعات بزرگ که نمادصلابت و عظمت نادر شاه دارد، اشاره کرد.
نحوه دسترسی
آدرس:مشهد، خیابان شیرازی، ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق)
نظر کاربران :
بسیار زیبا هست و توریست های زیادی به اینجا میان.دوره نادر شاه افشار برای شهر مشهد با شکوه بوده
بسيار زيبا و هنري ساخته شده است و البته جذاب به خصوص مجسمه نادر شاه
اینجا فقط ارامگاه نادر شاه افشاری نیست و موزه جالبی هم در سازه اینجا به طور دائمی برگذار میشه از مصنوعات و هنر افشاریه و اون دوره
واقعا مجسمه نادر حس غرور رو در ادم ایجاد میکنه
پوشش ديوارهاى داخلى مقبره نيز از سنگهاى مرمر اُخرايى رنگ مراغه انتخاب شده بسیار زیبا کرده
مقبره ی بسیار زیبایی هست و هرساله توریست های زیادی در مشهد از این مکان هم بازدید می کنند.
بنایی بسیار زیبایی است که از شاهکاری های معماری نوین ایرانیست