آب پاشی؛ آیینی اسطوره ای در ایران

از مراسم کهن ایرانیان در نوروز رسم آب پاشی به یکدیگر و یا آب تنی و شست و شوی خود با آب بوده است…

از مراسم کهن ایرانیان در نوروز رسم آب پاشی به یکدیگر و یا آب تنی و شست و شوی خود با آب بوده است.بیرونی در پیدایی رسم آب پاشی در میان ایرانیان انگیزه های گوناگونی را یاد کرده است.مثلا می نویسد، چون تن انسان در زمستان به کثافات آتش، یعنی دود و خاکستر آلوده می شود، مردم با آب پاشی به خود و یا آب تنی این کثافات را از خود دور و خود را تطهیر و پاکیزه می کنند. همچنین در سبب شست و شوی تن یا آب پاشیدن به یکدیگر می نویسد:
«چون در عهد پادشاهی جم هیچ جانوری نمرد و به طوری رو به فزونی گذاشتند که فراخنای زمین با همه پهنایی که داشت بدل به تنگنا شد، خداوند آن وقت زمین را سه برابر کرد و ایشان را امر نمود که با آب غسل نمایند تا از هر گناهی پاک شوند و هر سال برای اینکه آفات را از ایشان دور کند این کار را تکرار نمایند.»
امروزه رسم کهن اب تنی و آب پاشی در نوروز کمتر در ایران معمول است، لیکن بقایای آن را در آیین های مربوط به جشن چهار شنبه سوری در برخی از جامعه ها و فرهنگ های ایران می توان دید .رسم آب فشانی در نوروز هنوز میان گروهی از مردم سرزمین های همسایه ایران از جمله شیعیان پاکستان رایج است.
مثلا در آداب تحویل سال میان برخی از مردم چنین رسم است : «در موقع تحویل سال تمام افراد خانواده دور هم جمع می شوند ، در وسطشان کاسه ای پر از آب روی سینی بزرگی قرار می دهند. در آب عطر و گل های محمدی و گلاب میریزند و بزرگ خانواده دعای تحویل سال را می خواند و سایرین در خواندن این دعا از او پیروی می کنند این عمل ۳۶۵ بار تکرار می شود و پس از خواندن اوراد، شخص مزبور درود گویان آب کاسه را به وسیله انگشتان دست بر روی همه افراد موجود می پاشد و بقیه را در گوشه ای از حیاط می ریزد. این تشریفات نزد همه علاقمندان به نوروز سرچشمه یمن و سعادت محسوب می گردد.