در میانه راه شهر قم به شهر اراک روستایی به نام ابراهیم آباد واقع است که تنها قنات آن دارای تاریخ بیش از یک هزار سال است.مادر چاه این قنات مخروطی شکل است زیرا قطر دهانه میله آن حدود یک متر و قطر محل اتصال میله به کوره به حدود ۱۰ حلقه میرسد.میلههای بعدی پس از مادر چاه که تعداد آنها به ۴۰ حلقه میرسد هرکدام حدود ۱۰۰ متر عمق دارند و مادر چاه نیز دارای عمقی حدود ۱۱۰ ذرع میباشد..
-عمق مادر چاه حدود ۱۱۰ ذرع برابر با ۱۱۴ متر
-عمق ۴۰ میله پس از مادر چاه،هر یک ۱۰۰ ذرع،مشهور به چاههای ۱۰۰ منی
-مزد لایروبی هر حلقه از ۴۰ میله در هر بار،۱۰۰ من گندم(۳۰۰ کیلوگرم)
قناتهای مذکور دارای ۱۸ کیلومتر طول ۶۱۵ میله در طول مسیر و آب قنات در هر کشتمان حدود ۹۶ هکتار زمین را به زیر کشت میبرد.
AB و A’B’ دو تختهای میباشند به شکل افقی در دهانه چاه قرار داده شدهاند، OO’ وسط دو تخته میباشد که ریسمانی آن دو را به هم وصل میکند،دو ریسمان OO2 و OO1 با زاویه قائمه وسط تختهها را به بستر کوه در همان راستا متصل و محکم مینمایند.از طرفین هر تخته دو ریسمان شاقولدار،روی هم چهار ریسمان شاقولدار میآویزند تا سر شاقولها در وسط کوره معلق و بدون حرکت بماند،سر شاقولها را در دو میله محل O1 و O’1 در روی ریسمان مشخص میکنند.ریسمان دیگری عمود بر ریسمان OO2 و O’O’2 از دو کوره در راستای سر شاقولها به سمت یکدیگر با زاویههای ۹۰ درجه جهت طناب راستا که O1C و O’1C’ باشد مشخص نموده و دو نفر استاد کار به حفر میله از دو طرف آنقدر ادامه میدهند تا به هم برسند.البته در ضمن کار با اندازهگیری جهت راستای شاقولها و ضربات تریک از خطای خود جلوگیری مینمایند.(تریک ضربهای است محکم که مقنی با کلنگ به وسط دهانه کوره(پیشکار)وارد آورده و مقنی دیگر در کوره میله قابل صدا را تشخیص داده و بدان پاسخ میدهد).
از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۷۸(به مدت ۶۰ سال)فقط دو نفر از محلیان با تهور توانستهاند به درون مادر چاه بروند،یکی از آنها یک مقنی محلی و دیگری از مالکین همان روستا بوده است ولی درون میلههای صد منی بسیاری رفتهاند.طنابی که این افراد را به قعر چاه برده طناب ضخیم و محکمی بوده است که بیش از ۱۰۰ متر طول و بیش از ۱۰۰ من وزن(یک خروار،۳۰۰ کیلوگرم)داشته و از روستا بار یک الاغ قوی هیکل چالاک کرده و به محل بردهاند.
افرادی که به درون چاههای ۱۰۰ منی رفتهاند خبرمیدهند که انتهای میله چاهها در سنگ حفر شده است و دیوارهها همه آبزا میباشند و در مورد مادر چاه اظهار میدارند که دیوارهها آبزاست و با صدای عجیبی به قعر چاه ریزش میکند.ترس از این چاه به خاطر مخروطی شکل بودن آن است که مقنیان درون آن بدون دسترسی به دیوارهها فقط معلقاند و جز صداهای وحشتناک آب و تاریکی چیزی مشاهده نمیکنند.محلیان مجموعه این چهل میله پس از مادر چاه را چاههای«سرزا»مینامند.
البته مادر چاه قنات ابراهیم آباد اراک عمیقترین مادر چاه در ایران نیست بلکه عمیقترین مادر چاه قنات بیدخت گناباد خراسان میدانند که عموما عمق آن را حدود ۳۰۰ متر نوشتهاند ولی یک مجله رسمی در شال ۱۳۳۰ نوشت که،عمق مادر چاه قنات بیدخت گناباد ۳۵۰ متر است.
یکی دیگر از ویژگیهای خاص قنات،زندگی مقنیان در اطاقهای حفر مانندی است که در عمق زمین در کنار بستر کوره قنات حفر و در دل زمین میکندند و درون آن زندگی موقتی داشتند،این جایگاهها در یزد به«بوکن»و در میمه اصفهان به «مرد خانه»شهرت داشته اند.
نظر کاربران :
هیچ نظری برای این مطلب ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید.