جستجوی شهر به شهر :
رزرو هتل رزرو هتل های شهر وان ترکیه

آئین دسته چوبی

تاریخ بروزرسانی :
۲۴ تیر ۱۳۹۴

در شب دوازدهم ماه محرم که سوم شهادت امام حسین(ع) است، از بعضی محلات قدیم گرگان مانند سبزه مشهد، سر پیر، دباغان و میخچه گران دسته چوبی عازم محلات دیگر می شوند. دسته چوبی شبیه دسته زنجیرزنی است، با این تفاوت که افراد یک چوب یا نی به طول یک متر را به طور عمودی به دست می گرفتند و بر بالای سر می بردند و آن را به بالا و پایین حرکت می دادند و با دست دیگر سینه می زدند و اشعار خاصی را در مسیر راه می خواندند. تشکیل دسته چوبی با روشن کردن چند مشعل و به دست گرفتن چوب انجام می شود، آن گاه با شعار مدد یا علی حرکت عزاداران به سمت محلات دیگر آغاز می شود. این دسته برای عزاداری در محلات و حرکت در مسیر راه، اذکار یا اشعاری دارند که آن را مدام تکرار می کنند. وقتی به داخل محلات میرسند، ابتدا مشعل داران وارد محل می شوند. مشعل داران پس از ورود به هر محل، دم می گرفتند و میگفتند: نفت بده، کهنه بده، زیرانداز نذر حسین و عباس هرچی دارین بیارین. آن گاه مردم جهت آن که آتش خاموش نشود، پارچه، نفت، نخ پنبه و یا هر چیز سوختنی را به داخل مشعل می ریختند تا آتش شعله ور و از خاموش شدن جلوگیری شود. سپس مشعل داران این مشعل ها را در محل دور میدهند. در گذشته گاهی به همراه مشعل، طوق یا علم هم میبردند. بعد از ورود مشعل به محله، عزاداران چوب به دست وارد محل می شدند. تفاوت دسته چوبی با دسته سینه زنی در این است که در دسته سینه زنی، عزاداران در محل توقف میکنند و یک یا دو نوحه در آن جا می خوانند، ولی در دسته چوبی چنین نیست، فقط همان اشعار خاص را می خوانند و در پایان هم با شعار ای اهل عزا خدا نگهدار از محل خارج می شوند، سپس به محل دیگری می روند، تا این که به محله میدان میرسند و در آن جا مراسم دسته چوبی را با دعا به پایان می برند. این چوب ها و مشعل ها تا پایان مراسم، به وسیله عزاداران حمل می شود. اشعاری که در دسته چوبی می خوانند، معمولاً مضمون آن پشتیبانی از خون شهدا و آمادگی برای جنگیدن با دشمنان و جان نثاری برای اهل بیت (ع) می باشد. برخی از این اشعار عبارتند از: ما غلامان علی شب دوران می زنیم / تیر بر فرق یزید نا مسلمان می زنیم … از گردن خود دین ادا می کنم امشب / جان را به فدای شهدا می کنم امشب … با پایان یافتن آیین دسته چوبی، عزاداری دهه اول محرم محلات به پایان می رسد. از تاریخچه شروع و آغاز دسته چوبی اطلاع دقیقی در دست نیست، فقط می دانیم که اوج آن در اواخر دوره قاجار و اوایل حکومت رضاشاه بود. در آن زمان، اکثر محلات دارای دسته چوبی بودند. با گذشت زمان، از رونق دسته چوبی کاسته شد و محلات یکی پس از دیگری این آیین را تعطیل کردند، مثلاً محله سبزه مشهد هر ساله تا اواخر دهه شصت دارای دسته چوبی بود، ولی از آن تاریخ به بعد آن را تعطیل کردند. تنها محله ای که آیین دسته چوبی آن از بین نرفته و تا به امروز رایج است، محله میخچه گران می باشد. محله میخچه گران از محلات قدیمی بوده و بزرگانی همچون ملا محمد قاسم کاشف و آیت الله سید محمود میربهبهانی در آن جا زندگی می کردند. این محله همه ساله در روز پنجم ماه محرم همراه با محلات نعلبندان و پاسرو مراسم طوق بندان و در شب دوازدهم آیین دسته چوبی را برگزار می کند. . درباره فلسفه دسته چوبی گفته اند که وقتی خبر شهادت امام حسین(ع) به مردم گرگان رسید، چون اسلحه یا شمشیر یا خنجری نداشتند که به خونخواهی قاتلان بپردازند، با عصبانیت و ناراحتی چوب به دست گرفتند و شعارهایی سر دادند. چه خوب است که گرگانیها به خود بیایند و تمام آیین ها و آداب و رسوم گذشته خود را به ویژه در ماه محرم فراموش نکنند. زمانی گرگان دسته چک چکی داشت، ولی امروز دیگر اثری از آن نیست. حدود ده سال قبل، محله قدیمی پاسرو یک از گذرگاه های دستههای عزاداری بود و دسته ها در آن جا توقف کرده و به عزاداری میپرداختند. متأسفانه دیگر در آن جا عزاداری برگزار نمی شود و میدان محله به پارکینگ وسایل نقلیه تبدیل شده است. امروزه برخی شیوه های جدید عزاداری وارد فرهنگ ما شده که هیچ معنا و مفهومی نداشته و نیز وهن شیعه را به دنبال دارد، حال آن که شیوه های عزاداری گذشته این مسایل را به دنبال نداشت. احیای شیوه های سنتی عزاداری می تواند به محرم شکوه و عظمت ببخشد. امید است که روزی شاهد اجرای آیین های گذشته ی خود باشیم.

2673 آئین دسته چوبی

2674 آئین دسته چوبی

2675 آئین دسته چوبی

2676 آئین دسته چوبی

به این مطلب چه امتیازی می دهید؟
[امتیاز: 0 میانگین: 0]
           
برو بالا
 

نظر کاربران :

  • حسن حسن زاده

    واقعا ايين زيباست كه البته بايد مردمان حافظ اين ايين معنوي جذاب باشند تا هميشه در ياد ها باشه و برگزار بشود

    ۲۹ دی, ۱۳۹۷ پاسخ دادن
  • نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    تخت جمشید روستای کندوان زیبایی های گیلان سد شاه عباسی طبس اماکن دیدنی یزد