مدرسه غیاثیه یکی از آثار تاریخی استان خراسان رضوی است که در حاشیه جنوبی روستای خَرگِرد در فاصله ۵ کیلومتری شهر خواف و در نزدیکی مرز افغانستان قرار دارد.
این مدرسه چهارگوش، ۴ ایوان دارد که دهانه هر ایوان آن ۴.۵ متر و ارتفاع آنها ۱۱ متر میباشد. در گوشههای صحن مرکزی، اطاقهای گنبددار وسیعی است که جهت تدریس مدرسان ساخته شده است. پیرامون صحن ۳۲ حجره غرفهدار در دو طبقه ایجاد شده است.
ورودی سردرِ آن به محوطه گنبددار باز میشود و در طرفین آن ۲ اتاق گنبددار دیگر است که به دو مناره مدور در دو گوشه بنای مرتفع مدرسه که با سردرِ بلند آن هماهنگی دارد، متصل میشود.
بر اساس کتیبه موجود در کناره ایوان ورودی مدرسه، این بنا در سال ۸۹۶ هجری قمری به دستور خواجه غیاثالدین پیر احمد خوافی؛ وزیر سلطان شاهرخ بهادر تیموری بنا شد و به همین دلیل به «غیاثیه» مشهور گردید. این بنا نماینده کامل معماری دوره تیموریان است که به سبک آذری ساخته شده است. معمار این مدرسه استاد قوامالدین شیرازی بود که در حال کار روی بنا فوت کرد و کار نیمه تمام وی را برادرش غیاثالدین شیرازی که مجموعه گوهرشاد و هرات را نیز ساخته، کامل کرد.
مدرسه غیاثیه در دوران شکوهش از بهترین دانشگاههای اسلامی بوده است.
این مدرسه در میان مدارس ایران در دقت و تنوع در کار و پلان و نیز تنوع درآمد، کاملترین نمونه است. اهمیت هنری مدرسه غیاثیه به حدی است که پژوهشگران معروف غربی همچون ساکلیس، هرتسفلد، گرابای و برنارد اوکین در مورد آن به تحقیق پرداخته و از کتیبههای آن نسخهبرداری کردهاند.
متأسفانه مدرسه غیاثیه بعد از ۶۰ سال با ظهور سلسله صفویان از رونق افتاد که این امر را به تعصبات شاهان صفوی نسبت میدهند.
اگرچه خرگرد امروزه روستای کوچکی بیش نیست اما شواهد موجود، از رونق آن در گذشته حکایت میکنند. این که خواجه نظامالملک وزیر ملکشاه سلجوقی در قرن پنجم هجری قمری در اینجا مدرسه نظامیه را ساخت، نشان میدهد که خرگرد در روزگار سلجوقیان نیز شهری درخور توجه بوده است.
در مسیر ارتباطی تایباد به خواف یک جاده فرعی به سمت روستای خرگرد و مدرسه غیاثیه کشیده شده است.
نظر کاربران :
كاشي كار ها ومعماري بي همتايي دارد كه نشان از دقت هنر در زمان گذشته است
باعث افتخاره این بنا ها
درود به مردم مهمانوازوهنردوست شهرستان تاریخی خواف من وتعدادی ازدوستان جهت بازدید از بناهای تاریخی خواف آبانماه امسال ۱۳۹۷عازم وضمن بازدید ازبناهای تاریخی وبویژه مدرسه غیاثیه که باتوضیحات کارشناس میراث فرهنگی همراه بود میبایست جهت شناخت این بنا و مردم اصیل خواف چند روزی مهمان این عزیزان باشیم وبا دید کارشناسی به عظمت وبزرگی غیاثیه خرگرد و مردم فرهنگدوست این شهر ستان بیشتر آشنا شویم
من به صورت کاملا تصادفی و در حین ماموریت کاری با این مجموعه آشنا شدم واقعا مجموعه دیدنی بی نظیری بود
غیاثیه ونظامیه خیلی باحاله ولی کسانی که الان زندگی میکنن واویلامیخوان ادمو بخورن خدا بماکه تازه به خرگرد مهاجرت کردیم رحم کنه
سلام مهاجر عزیز، من خودم خواف ساکنم و همچین رفتاری از مردم منطقه ندیدم بلکه کاملا برعکس مردم خیلی مهربون و خونگرمی هستند.
شاید شما گیر افرادی مثل خودت افتادی که این حرفو میزنی. موفق باشید.
سلام چرا اسم خرگردو دارین خراب میکنید !
یه سوال واسم پیش اومده,تو کتاب “معماری اسلامی ایران” نوشته استاد محمدکریم پیرنیا تاریخ ساخت غیاثیه خرگرد بین سال های۸۴۲ تا ۸۴۷ هجری و قبل از مدرسه خان شیراز تخمین زده شده
عالی بود ولی اگر متن بیشتری در این مورد میذاشتین بهتر بود!!! [{(«ممنون»)}]
سللللللام خوب بود ولی با جزءیات بیشتر بهتره لطفا چنتا عکس به هم میل کنید