روستای فیروزه بجنورد

روستای فیروزه بجنورد، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی ایران است. در این روستا مردم تات ساکنند که به زبان تاتی تکلم می‌کنند. روستای فیروزه با قدمتی ۸۰۰ ساله یکی از روستاهای خراسان شمالی هست که در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی شهر بجنورد قرار دارد. با ۷۰۰هکتار باغ گردو ی نژاد داراصیل وبهترین گردو از نظر طمع روغن دهی بالاقرار دارد. این منطقه با مساحت حدود ۴۳۷۴٫۹ هکتار (۴۳٫۷۵ کیلومتر مربع)، در فاصله حدود ۱۶ کیلومتری جنوب شهر بجنورد، با ارتفاع حدود ۱۳۵۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است . دارای عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۲۳ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۷ درجه و ۱۰ دقیقه تا ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه شرقی است.

روستای فیروزه از نظر توپوگرافی دارای موقعیت دره‌ای و به طور کلی در دامنه‌های شمالی مجموعه رشته کوه آلاداغ واقع شده است. که در این بین قله‌هایی که دارای ارتفاع بیشتری نسبت به بقیه هستند، بیشتر جلب توجه می‌کنند. این منطقه در دامنه‌های شمالی کوه خرمن دره (با ارتفاع حدود ۱۹۳۰ متر)، دامنه‌های شرقی کوه گنگونه (با ارتفاع حدود ۱۸۵۱ متر) و دامنه‌های غربی کوه قاری (با ارتفاع حدود ۱۷۲۹ متر) واقع شده است.

از سمت شمال با اراضی روستاهای کچرانلو و ارک و از سمت شمال شرقی با اراضی روستای قره باشلو محدود است. باغات منطقه در دره موسوم به دره فیروزه در بخش شمالی، غربی و جنوب غربی روستای فیروزه قرار دارند. رودخانهٔ دائمی فیروزه – گریوان در سمت غرب روستا جریان دارد که سرچشمه آن ارتفاعات جنوبی روستا یعنی کوه گازه و دامنه‌های شمالی کوه سالوک است.

رشته کوه آلاداغ

زیبایی چشم نواز دامنه های شمالی مجموعه رشته کوه آلاداغ و قله هایی که دارای ارتفاع بیشتری نسبت به بقیه هستند. در این دره سرسبز خودنمایی می کند. قُلّه صخره ای “خرمن دره” و دامنه های شرقی کوه “گَنگونه ” از دیگر جاذبه های این طبعیت زیبا است.ارتفاعات آلاداغ توسط دشت‌های مانه وسملقان، بجنورد، شیروان و فاروج، از رشته کوه کپه داغ جدا شده است.خراسان شمالی را به دوقسمت شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. آلاداغ درغربی ترین منطقه در حوالی جاجرم٬ به‌‌واسطه کوه‌های کم ارتفاع٬ به رشته کوه‌های “شاه کوه البرز” می‌پیوندد. جبهه شمالی آلاداغ با پرتگاه هایی گسلی به رود اترک و جبهه جنوبی آن از طریق گسل هایی با دشت جاجرم ارتباط پیدا کرده است .

امامزاده سید هادی

در میانه مسیر، در میان باغ‌های زیبای روستای ارک، بقعه مبارک امام‌زاده سید هادی(ع) از فرزندان حضرت موسی‌بن‌جعفر(ع) خودنمایی می‌کند. مردم منطقه علاقه خاصی به این امام‌زاده واجب التعظیم داشته و هر هفته خیل مشتاقان و زائران در این آستان مبارک به هم می‌پیوندند. بنای آستان امام‌زاده در حال بازسازی بوده و در صحن و اطراف آستان، مقبره شهدای روستاهای مجاور، دیدنی است.

نحوه دسترسی

راه دسترسی به روستای فیروزه، علاوه بر جاده زیبای رودخانه ای و کوچه باغ‌ها، شوسه بوده. و انتهای آن تقریباً بسته و به دامنه های جنوبی آلاداغ می‌رسد. رودخانه دائمی فیروزه – گریوان در غرب روستای فیروزه جریان دارد که سرچشمه آن «کوه گازه» و دامنه های شمالی کوه سالوک است.در مسیر این دره فراخ و سرسبز، روستاهای کچرانلو و ارک و و درّه زیبای قرباشلو از غرب و جنوب غربی، منظره ای به یادماندنی و خاطره انگیز را برای میهمانان “فیروزه” پدید آورده است. باغات میوه این درّه زیبا با درختان گردو، سیب، آلو و آلوچه، هلو و زدآلو، بر رنگارنگی این طبیعت افزوده و آن را هزاران بار زیباتر کرده است.

تات ها

مهربانی و میهمان‌نوازی مردم فیروزه، زبانزد گردش‌گرانی است که این منطقه زیبا را دیده‌اند. “تات” ها عنوان ساکنان این خطه ایران اسلامی است. “تات” نامی است که که مهاجمین ترک که از زمان غزنویان و در دوره سلجوقیان و مغولان در گروه‌های متعدد به این سرزمین آمده و رحل اقامت افکندند، به این اقوام داده‌اند.

مردم تات  امروزه در گستره جغرافیایی از منطقه دربند و داغستان روسیه واقع در غرب دریای خزر تا همدان و در جهت شرق تا شمال‌ خراسان زندگی می‌کنند. قومیتی واحد ندارند٬ بلکه یادگاران اقوام مختلف ایرانی هستند‌ که در جریان حضور ترکان مانند دیگران در زبان ترکی مستحیل نگشته و زبان و گویش خود را حفظ نموده‌اند. زبان تاتی نیز زبان واحدی نیست بلکه تفاوت‌های موجود در گویشهای مختلف تاتی مربوط به تفاوت زبان‌های نسل‌های گذشته این مردمان در پیش از آمدن ترکان ‌است. بخشی از اهالی شمال خراسان به انواع مختلف گویش تاتی سخن می‌گویند و مردم باصفای فیروزه نیز از تات زبان‌های این منطقه‌اند.

منطقه روستای نمونه گردشگری فیروزه

منطقه روستای نمونه گردشگری فیروزه در یک منظر کلی٬ به دلیل برخورداری از مناظر و چشم اندازهای زیبا٬ همچون ارتفاعات، عبور رودخانه فیروزه (گریوان) از مرکز آن. واقع شدن در حاشیه دره‌ای زیبا با انبوه درختان پرمحصول گردو و سایر درختان مثمر و غیرمثمر، دره‌ها، چشمه‌ها، پوشش گیاهی مناسب. محصولات تولیدی بسیار مرغوب، آب و هوای معتدل کوهستانی در فصل بهار و تابستان، مردمی خوب و مهربان و جاذبه‌های فرهنگی. از شرایط بسیار مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت گردش‌گران علاقه‌مند به محیط‌های روستایی و طبیعی برخوردار است.در انتهای مسیر رودخانه ای درّه فیروزه، غاری به نام ذوالفقار به چشم می خورد که در دل مردم این منطقه بازگوی داستان‌های بی‌شماری از اتفاقات این سرزمین کهن است.