حمام سیدآباد

آدرس بنا: محله سیدآباد- نرسیده به سازمان صنایع دستی

قدمت : قاجار

عرصه: ۶۷۰ مترمربع

اعیان: ۳۶۵ مترمربع

موقعیت جغرافیایی شهرستان اردبیل

شهرستان اردبیل مرکز استان اردبیل می باشد که از شمال به شهرستان مشگین شهر، از شرق به شهرستان نمین، از جنوب شهر کوثر، از جنوب غربی به شهرستان میانه و از غرب به شهرستان نیز محدود می گردد.

آب و هوای اردبیل سرد و خشک بوده، بیشترین درجه حرارت در تابستان ها به ۳۵ درجه بالای صفر و کمترین آن در زمستان به ۲۵ درجه زیر صفر می رسد.

میزان باران سالیانه این شهر به طور متوسط در حدود ۳۸۰ میلیمتر می باشد.

تاریخچه بنا

حمام سیدآباد در محله قدیمی سیدآباد و در راستای پل سیدآباد، در ورودی قدیمی شهر از سمت خلخال و تالش واقع شده است. این حمام، یادگار دوره قاجار و دارای سبک معماری این دوره است که مشابه حمامهای همدوره خود همچون حمام ابراهیم آباد و یعقوبیه می باشد.

حمام سیدآباد در جوار سایر بناها و المانهای نیازهای محله را برآورده می نوده است.

توصیف معماری بنا

حمام سیدآباد واقع در محله سیدآباد شامل دو بخش زنانه و مردانه بوده که در حال حاضر بخش زنانه حمام تخریب، تفکیک و به فروش رسیده و بخش مردانه دایر می باشد.

سلسله فضاهای تشکیل دهنده این حمام چنین می باشد ورود به هشتی مستطیلی حمام از طریق چهار پله با اختلاف سطح ۸۲/۱ متر از سطح کوچه میسر می گردد. دالان ورودی با گردش ۹۰ درجه در این بخش شخص را به سربینه هشت ضلعی حمام هدایت می کند. سکوهایی سنگی دور تا دور این بخش به عنوان سکوهای رختکن ایجاده شده اند. به دلیل بالا آمدن کف این بخش حوض سنگی هشت گوش آن مدفون گشته است. این بخش دارای تزئینات نقاشی زیبایی بوده که در دوره های گذشته تراشیده شده است و در حال حاضر کاربندی های اجرا شده بر روی زمینه هشت و نیم هشت تزئین کننده این فضا می باشد.

ورود به گرمخانه از طریق اتاقی مستطیلی شکل به عنوان میاندر امکان پذیر می گردد. در سمت چپ راهروی ورودی گرمخانه مربوط به اتاقک کوچک مستطیل شکل به اتاق تنظیف با طاق گهواره ای به چشم می خورد.

در بخش مرکزی گرمخانه خزینه آب گرم قرار داشته که در حال حاضر تبدیل به حوضچه بتنی جهت آبرسانی به دوشها گشته است.

در دو طرف خزینه دو بازوی کناری به عنوان فضای خاص نشین قرار دارد. کف این بخش دارای گربه رو روهایی است که با روشن شده تون حمام سبب گرم شدن کف می گردد. پوشش این بخش گنبد عرقچین در دو بازوی کناری و گنبد با کاربندی اجرا شده بر زمینه مربع در بخش مرکزی می باشد.

تزئینات به کار رفته

نقاشی های زیبایی از زنان و مردان و مناظر طبیعی در بخش سربینه تزئین کننده این بخش بوده که در دوره های گذشته تراشیده شده است و در حال حاضر کاربندی زیبای اجرا شده بر روی هشت و نیم هشت تزئین کننده این فضا میباشد.

مشخصات سازه ای بنا

بنا دارای پی سنگی با ملات آهکی و جرزها و پایه های آجری به ضخامت ۸۰ الی ۱۰۰ سانتیمتر می باشد که در مقابل نیروهای رانشی گنبد در طول زمان مقاومت کرده اند.

سازه حمام یک سازه متصل می باشد که قرارگیری عناصر خرد، گرداگرد عناصر اصلی سبب ممانعت از رانش آن شده است. پوشش بکار رفته گنبد عرقچین بر روی زمینه مستطیل و مربع می باشد. در گنبد بخش سربینه و گنبد مرکزی گرمخانه از کاربندی هایی استفاده شده است که علاوه بر نقش تزئینی نقش سازه ای را نیز ایفا میکند.

قوسهای بکار رفته از نوع قوس جناغی، با شیوه اجرای آجر به سبک رومی و ضربی می باشد.

نوع مالکیت

براساس تحقیقات انجام شده این بنا چندین بار به فروش رسیده و مالکیت بنا در حال حاضر در اختیار آقایان حسینقلی بانکی و لطیف مسنن می باشد.