بنای سه گنبد ارومیه ، نام برجی در جنوب‌شرقی شهر ارومیه مرکز استان آذربایجان‌غربی در ایران است. بنای سه گنبد ارومیه آرامگاه بوده و در سال ۵۸۰ قمری و یکی از جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی ارومیهمی باشد . مقبره یا برج آجری سه گنبد متعلق به قرن ششم هجری بوده و در مدخل بناسه کتیبه به خط کوفی باقی مانده است. این بنا به دستور شیث‌قاط المظفری یکی از امیران محلی سلجوقی و توسط شخصی به نام ابومنصور ساخته شده است.
برخی از مورخان عقیده دارند این بنا به جای آتشکده‌ای از دوره ساسانی احداث شده است ولی هیچ‌گونه سندی مبنی‌بر این ادعا وجود ندارد دلایلی که این مورخان ارائه می‌دهند این است که این بنا در سه طبقه و شبیه دوره ساسانی ساخته شده که دو طبقه اصلی آن یک سردابه و طبقه دوم محل عبادت بوده که روی گنبد، گنبد کوچک‌تری است که این بنا را به سه گنبد تبدیل کرده است.
همچنین دلایلی که احتمال می‌دهند این بنا از دوره ساسانی است یکی پلکانی بودن ورود به محل عبادتگاه است که در بناهای اسلامی نظیر آن دیده نمی‌شود. دلایل دیگر احتمال وجود آتش در طبقه سوم و دلیل سوم اثر دست معماران که موردی نادر در بناهای اسلامی است. در زمان ساسانی معماران اثر دست خود را مانند امضا در جایی که بنا می‌کردند، می‌گذاشتند. در دوره سلجوقی این بناها رواج داشت و تمام تزئینات مربوط به دوره سلجوقی است.
بنای تاریخی سه گنبد عبارت است از سکوی بلندی که به شکل استوانه و مدور ساخته شده. قطر بنا پنج متر و ارتفاع آن ۱۳ متر بود، ساختمان فعلی دو طبقه است و در چهار قسمت آن دریچه‌هایی وجود دارد.
طبقه اول به نام سردابه خوانده می‌شود که دارای پوششی قوس‌دار است و از طبقه دوم مجزا می‌شود در کوچک طبقه اول یک متر و ۷۰ سانت ارتفاع دارد طبقه دوم که اتاق مقبره خوانده می‌شود دارای دری به ارتفاع دوونیم متر است.
به عبارت دیگر بنای استوانه‌ای شکل مدور دارای دخمه‌ای است که قسمت فوقانی آن را به وسیله آجر تبدیل به بنایی شامل اتاق مقبره کرده‌اند و مدخل آن در یک قالب معماری بر نقش و نگار محاط شده و در بدنه استوانه‌ای برج تعبیه شده است. درگاه ورودی آن در میان طاق‌های سطحی واقع شده و از لحاظ معماری زینت خاصی به آن بخشیده است.
سقف اصلی گنبد و دیوارهای آن تماما سالم و برجا است. طبقه دوم بنا مانند سایر مقادیر دوره سلجوقی روی سردابه احداث شده است. تزئینات سردر ورودی مقبره در نوع خود کم‌نظیر بوده و به‌صورت قطعات سنگ و گچ با نقوش هندسی و کتیبه به خط کوفی تزئین شده است.
مصالح قسمت‌های تحتانی بنا تا ارتفاع حدود ۳/۶ متر از سنگ‌های تراش خاکستری‌رنگ ساخته شده و از این قسمت به بالا تمام مصالح بنا از آجرهای چهارگوش ساخته شده است. این اثر با شماره ۲۴۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
نظر کاربران :
بنايي زيبا و ديدني است معماري هنر و زيبايي داره و البته با عظمت و باشكوه است
سلام, ارومیه شهرخیلی قشنگیه, بامردم مهربان ومهمان نواز
اورمیه قلب آذربایجان
یاشاسین آذربایجان یاشاسین اورمیه
به دیار آذربایجان شهر زیبای اورمیه قلب آذربایجان تشریف بیارین